EDISON YPI
Edhe larg, edhe xhep, Skrapari është më larg se larg. Shtoi largësisë së Skraparit edhe xhepat e vetë Skraparit, merre me mend sa larg janë fshatrat e Skraparit. Në Skraparin e largët, fshati më i largët dhe xhepi më i thellë është Backa.
Hektor Bregasi u urdhërua të shkonte mësues në shkollën e Backës fill sapo mbaroi shkollën e mesme në Korçë.
Do ishte e natyrshme qĂ« shkollat e Skraparit tĂ« kishin mĂ«sues skraparllinj. Por skraparllinjtĂ« thirreshin nĂ« TiranĂ« pĂ«r tâu bĂ«rĂ« oficera, drejtora, kuadro. QĂ« vĂ«llai ta vriste vĂ«llanĂ« pa iu dridhur dora, dhe lufta kriminale e klasave tĂ« zbatohej me egĂ«rsi sa mĂ« shtazarake, duhej kryer rokada qytet-fshat: Skraparlliu anonim duhej tĂ« vinte nga Skrapari nĂ« TiranĂ«. Fisniku Hektor duhej tĂ« shkonte nga Korça nĂ« Skrapar. Diktatura ishte plot me llaftarira tĂ« tilla.
Kur e hodhĂ«n nĂ« BackĂ«, Hektori ishte tepĂ«r i ri, vetĂ«m 17 vjeç, por Hektori nuk vinte nga inteligjencia kooperativiste, as nga superstruktura proletare. Hektori sâkishte lidhje me kĂ«to tmerre. Hektori vinte nga realitete mĂ« tĂ« thjeshta, mĂ« bazike. Nga edukata familjare, nga fisnikĂ«ria, tradita, vetĂ«dija kombĂ«tare, patriotike, historike. Hektori vinte nga Korça. NĂ« Korçë kĂ«ndoheshin serenata. Qyteti ishte plot me historira rozĂ« rrĂ«nqethĂ«se, gossips mahnitĂ«s mĂ« tĂ« shijshme dhe mĂ« tĂ« ndĂ«rlikuara se tĂ« sotmet. Dandy gjithandej. Korça kishte Don Juanat, Gigolot, Romeot, Xhulietat, Anna Kareninat, Madam BovaritĂ«, Cleopatrat e veta. NĂ« kinema mund tĂ« shiheshin filma italianĂ« apo francezĂ«. Ndiqej moda. Ca libra tĂ« mirĂ«, edhe tĂ« ndaluar, qarkullonin dorĂ« mĂ« dorĂ«. Si njeri me prejardhje tĂ« lartĂ« dhe kulturĂ« solide, thuaj shyqyr qĂ« Hektorin e degdisĂ«n nĂ« BackĂ« ku gjithsesi kishte skraparllinj tĂ« urtĂ« qĂ« e pritĂ«n relativisht mirĂ« dhe nuk e shpunĂ« tĂ« thante ndonjĂ« kĂ«netĂ«, ku do kalbej pĂ«r pak muaj, apo nĂ« botĂ«n tjetĂ«r pĂ«r sabotim tĂ« shiut qĂ« nuk ra, apo erĂ«s qĂ« nuk fryu nĂ« kohĂ«n e duhur.
Qarkullon një foto e Hektorit të atyre viteve. Nga pozicioni i kokës, krehja, shprehja, vështrimi, rrezatimi, perspektiva, Hektor Bregasi nuk i lë asgjë mangët divave të neorealizmit kinematografik, class-it të Vittoria de Sica, sharmit të Raf Vallones, elegancës së Amedeo Nazzarit, garbo-s së Renato Salvatorit.
Me tĂ« marrĂ« urdhrin pĂ«r tĂ« vajtur nĂ« BackĂ«, Hektori mund tĂ« hidhte ickla. Ta ngrinte botĂ«n mĂ« kĂ«mbĂ« me letra nĂ«pĂ«r zyra. Tâi ankohej shefit tĂ« arsimit. Tâi niste letĂ«r 40 faqe komitetit. Tâi gjente ca miq drejtorit tĂ« kryetarit, kryetarit tĂ« sekretarit, sekretarit tĂ« sekretarit etj., etj. Por Hektori nuk e bĂ«ri. Ju nĂ«nshtrua Destinit tĂ« vet. Hektori vajti nĂ« BackĂ« ku punoi, kuptoi, u vrenjt, pa u ankuar aspak. QĂ« tĂ« mos flinte mbi dafina, as tĂ« mbyllej nĂ« guaskĂ«n e fildishtĂ«, e lĂ«vizĂ«n nĂ«pĂ«r disa vende: Nga Backa nĂ« GjerbĂ«s, ĂorovodĂ«, VĂ«ndreshĂ«, VĂ«rzhezhĂ«. Lufta e Klasave zbatohej me rreptĂ«si staliniste edhe atje ku kishte mĂ« tepĂ«r guva se gĂ«rxhe, ose anasjelltas.
NjĂ« herĂ« Hektorin e transferuan, ku thua ti ? RrĂ«zĂ« ĂukĂ«s sĂ« FrĂ«ngut si rrĂ«zĂ« Himalajave, njĂ« majĂ« e dytĂ« e OstrovicĂ«s, pikĂ« dominante qĂ« duket prej larg. Diku ku sot nuk mund tĂ« shkosh as nĂ« njĂ« ditĂ« behari kur nuk bie shi as nuk fryn erĂ«, nĂ« fshatin Faqekuq. I thanĂ« Hektorit: Ti Hektor nuk je si ai turbekolari i PukĂ«s. Ti je Migjen i shĂ«ndetshĂ«m. Vazhdo na mĂ«so pa u lodhur vocĂ«rrakĂ«t e Faqekuqit. Dhe Hektori vajti ku e thirri atdheu i lavdishĂ«m, domethĂ«nĂ« burokratĂ«t shpirtkazĂ«m.
Ama degdisja e Hektorit kaq larg, ka një shije divine. Të kujton ndjekjen e Shenjtorit. Këmbakëmbës. Deri në skutën më të largët. Deri në pusin më të thellë. Deri në shpellën më të errët.
Deri nĂ« zgavrĂ«n mĂ« tĂ« ngushtĂ« brenda shpellĂ«s. Deri nĂ« fundin e tĂ« gjitha fundeve. Aq larg, sa âmĂ« largâ sâka.
Kaluan ca vite. Hektori, pa u qurravitur aspak, bëri atë që bënin zakonisht viktimat e Diktaturës. Priti një rast të përshtatshëm. Pas ca vitesh rasti erdhi. Hektori u largua nga Skrapari. Konkurroi dhe fitoi për Dramë, për Aktrim. Por për arsye të biografisë që vigjëlohej nga qënëria, e bllokuan, ja pamundësuan të bëhej regjisor, aktor. I deklasuari nuk mund të dilte në skenë.
Pa-çâpa, Hektori u regjistrua pĂ«r GjuhĂ«-LetĂ«rsi.
Aty njohu një si veten, një Bejlereshë të deklasuar, kushërirën time, princeshën Rezana Ypi, me të cilën u martua e u trashëgua. Pas mbarimit të shkollës së lartë e degdisën edhe një herë. Si gjithmonë. Ku gjermani nuk shkeli kurrë, por ranë dëshmorë kallpë dhe u ngritën lapidarë të rrejshëm. Partizanët u ndeshën dhëmbë për dhëmbë me armikun, por asnjë luftë nuk u bë. Populli vuante, por buzëqeshte. Pati suksese në ekonomi, por shqiptarët mbetën barkthatë. Këtë herë jo në Backë, as në Faqekuq. Pak më tëhu. Në Dushk të Lushnjës.
Hektori Ă«shtĂ« shembulli qĂ« na kujton çâtmerre bĂ«nĂ« halabakĂ«t dhe sa burrĂ«risht qĂ«ndruan fisnikĂ«t. Njeriu i vĂ«rtetĂ« dhe aristokrati ekselent, qĂ« e fitoi luftĂ«n. Por kalvarin e plotĂ« tĂ« Hektorit, nuk e rrĂ«fej dot. Jo se mĂ« mungon dĂ«shira, koha apo fuqia. Por sepse mbytem nĂ« lot.
NDIQE LIVE “PANORAMA TV” © Panorama.al Burimi informacionit @Panorama.al: Lexo me shume ne :bota sot www.botasot.co
