Kam kaluar pjesën më të madhe të jetës sime duke punuar në një kompani nafte – thotë Hasani- tani kam arritur të realizoj ëndrrën time: të hap një librari.
Gjëja më e mirë janë njerëzit që kthehen për të më falënderuar që u kam dhënë një libër të mirë. Është kënaqësia më e madhe që dikush mund të ketë nga ky profesion. Ata që nuk lexojnë do të ngecin herët a vonë, ne kurdët lexojmë shumë”.
Në të shtatëdhjetat e tij, Hasani ulet i zhytur mes librave në bibliotekën e tij në Derik. “Librat janë arma më e fuqishme që ekziston”, thotë ai, duke tradhtuar krenarinë tipike kurde.
Në Rojava kemi 10 vjet që jetojmë në luftë. Pasi ka zmbrapsur ISIS-in, Turqia është tani kërcënimi më i madh. Ditët e fundit edhe Irani ka filluar të shfaqet kërcënues dhe ka tentuar disa fluturime në Derezor, në bregun lindor të lumit Eufrat, një pikë strategjike, në konfliktin më të gjerë midis fuqive rajonale dhe forcave lokale të udhëhequra nga kurdët në Siri.
Udhëtimi në Rojava me dronin turk në kokë
Sulmet iraniane janë zmbrapsur, por një shenjë shqetësuese mbetet. Përvoja e Rojava perceptohet si një rrezik i madh për botën e jashtme. Pikërisht në Iran, gratë kurde filluan të protestojnë kundër detyrimit për të veshur hixhabin. Për këtë arsye, gratë iraniane thërrasin sloganin “gratë, jetë dhe liri”, të krijuar nga lideri i PKK-së, Abdullah Ocalan, i mbajtur në izolim prej 25 vitesh në Turqi.
Presidenti turk, Rexhep Tajip Erdogan, gjithashtu sulmon çdo ditë në Rojava dhe Irakun e Veriut. Në kantonin e Afrinit përdor forca speciale dhe mercenarë, të cilët nuk e kanë më ISIS-in që i mban në listën e pagave. Me dronë shkakton vdekje dhe lëndime të rënda. Ata janë aq të heshtur sa ndërsa nga afër vëzhgon se si duket një makinë e goditur nga një raketë, e gjuajtur nga një dron, as nuk e kupton se e ke mbi kokë një të tillë. Ato nuk mund të dëgjohen apo shihen, por mund të jenë vdekjeprurëse nëse nuk janë të zënë duke bërë foto kujtimi.
Dhe snajperët e Erdoganit vazhdojnë të vrasin
Në Kobane, një qytet simbol i rezistencës ndaj ISIS-it, në gjashtë muajt e fundit tre ushtarë kurdë që udhëtonin me një makinë, një fermer që ishte i zënë duke punuar tokën dhe disa civilë u vranë. Një nga drejtueset e lëvizjes Sara, organizatës që lufton dhunën gjinore, është plagosur rëndë teksa udhëtonte në makinë me bashkëshortin e saj, i cili pati të njëjtat pasoja. Në shkurt ishte radha e komandantit Sorxwîn Rojhilat. Edhe ai u vra edhe me dron.
Kurdët dhe ata që kanë marrë përsipër sfidën e mbjelljes së farës së demokracisë, pjesëmarrjes, barazisë dhe lirisë në këtë rajon, nuk janë mbështetur vetëm në armë për t’u mbrojtur. Libri, kultura, arti janë një element thelbësor për mbrojtjen e së shkuarës dhe ndërtimin e së ardhmes. Dhe prodhimi i videoklipeve dhe produkteve për kinemanë janë, sepse janë në hap me kohën. Patëm rastin të vizitonim gjashtë shtëpi prodhimi në qytete të ndryshme të këtij rajoni të rrethuar.
Regjisorët dhe aktorët në punë, për të mos harruar luftën
Ata nga Komina Film janë të pranishëm në Amuda. Falë kontributit të kompanisë së pavarur italiane ZaLab dhe Tpo të Bolonjës ata po rindërtojnë kinemanë e qytetit. Pjesa më e madhe e produksioneve përfundojnë ose në kanalin satelitor Rudaw, i cili ndiqet nga kurdët në të gjithë botën, ose në kanalet YouTube dhe kompanive të tjera të prodhimit. Nuk po flasim për kinemanë amatore, larg saj. Cilësia e këtyre prodhimeve nuk ka asgjë për të pasur zili nga shumë prej atyre që shohim në Netflix.
Ato të Hunergeha Welat janë studio të vërteta, moderne dhe të pajisura brenda një strukture shumë të madhe. Ka grupe, studio për regjistrimin e muzikës dhe audios, dhoma montimi dhe gjithçka që mund të imagjinoni të nevojshme për të bërë një film. Mahmud Berazi është kompozitor i njohur i teksteve dhe muzikës. Shumë i popullarizuar në mesin e kurdëve në mbarë botën pikërisht për këngët e tij, ai shpjegon rolin e kinemasë në lidhje me atë që po ndodh në Rojava. “Shërben për të treguar historinë tonë sot mbi të gjitha. Kush më mirë se ne mund ta bëjë këtë. Është një moment i artë për kinemanë në Rojava. Njerëzit duan të shpërqendrojnë veten, por gjithashtu duan të njohin realitetin tonë, të shohin historitë tona. Serialet shërbejnë edhe për të përcjellë tek sa më shumë njerëz idenë tonë për shoqërinë dhe situatën në të cilën jetojmë, duket se jemi kudo, por jo në një vend ku ka luftë”, tregon ai.
Investimi në shkolla dhe akademi: kështu lindin talentet
Duke lëvizur rreth 250 km, nga kantoni i Hassakes në atë të Derikut, takojmë Osman Kurtelan. Gjithashtu shumë popullor, një regjisor dhe aktor absolutisht i shumëanshëm. Në një serial ai luan një politikan armiqësor ndaj kurdëve në Turqi, në një rol tjetër një nga personazhet më të njohur të humorit, Aziz. “Një fëmijë kurd që rritet merr nga të rriturit atë trashëgimi të madhe që është historia jonë. Dhe ndërsa kjo ndodh, vetë historia jonë evoluon. Nëse më parë përdornim fjalë, këngë, teatër, sot fokusohemi edhe te gjuha pamore, e cila është më e përshtatshme në kohët tona nuk ka asgjë më politike se arti”, na thotë ai.
Dhe pikërisht në këtë kontekst djemtë dhe vajzat që jetojnë këtu kanë mundësi të paimagjinueshme. Shkollat jo vetëm funksionojnë, por kanë ambiente shumë mikpritëse dhe funksionale. Braktisja e shkollës është një fenomen i panjohur në Rojava, ndërsa në Siri është një murtajë. Nuk ka vetëm shkolla, por edhe qendra kulturore, të ashtuquajturat akademi, të cilat ju lejojnë të praktikoni shumë aktivitete në kohë kur nuk ka shkollë ose gjatë pushimeve. Një shembull i prekshëm i asaj që bëhet në akademi mund të shihet sapo hyni ose ecni nëpër korridoret ose shkallët. Përgjatë mureve ka piktura dhe punime nga të rinjtë që frekuentojnë këto qendra.
Qytetet e rilindura, ku këndimi dhe kërcimi është i detyrueshëm
Kur hyni, gjithmonë mund të dëgjoni të kënduarit dhe të luani. Është e vështirë të gjesh dikë në këtë rajon që nuk di të përdorë një instrument. Tamburi, një lloj kitarë me katër tela, është më i luajturi. Kultura kurde, kur Kurdistani u copëtua pas Luftës së Parë Botërore, u ndalua në katër vendet që e ndanë atë mes tyre. Është e ndaluar edhe sot, në Iran dhe Turqi, të flasësh apo të shkruash në gjuhën kurde. Kjo është arsyeja pse gjuha dhe muzika janë të rëndësishme.
Janë këngë shekullore që kanë ndryshuar një mijë herë pamje, të aranzhuara nga artistët secili sipas dëshirës. Megjithatë, ka edhe shumë prodhime të kohëve të fundit. Në repertorin e këngëve nuk mungon asnjëherë “Bella Ciao” që për kurdët përfaqëson atë që është, një himn universal për lirinë. Ata e këndojnë atë në gjuhën kurde dhe në italishten e tyre. Ata që nuk këndojnë aktrojnë apo kërcejnë.
Por ushtarët turq vazhdojnë të qëllojnë në Kobane
Nuk ka akademi apo edhe shkollë që të mos ketë fushë futbolli dhe volejbolli në natyrë. Këto aktivitete, shkollore dhe ekstra, janë të garantuara edhe për të miturit e shumtë të mbetur pa familje. Jetimoret organizohen në mënyrë që të mos u mungojë ajo që u nevojitet për rritjen e tyre. Ndër më të organizuarat janë ato të Raqqa dhe Kobane, dy nga qytetet më të shënuara nga këto vite lufte. Nëse në Raqqa të vegjlit i afrohen muzikës duke luajtur blur, një lloj flauti që është instrumenti tradicional i barinjve që kanë lëvizur gjithmonë në këtë zonë, në Kobane tamburi është instrumenti më i lakmuar.
Në anën e kundërt të vendit ku ndodhen shkollat, akademia dhe jetimorja, këtu është bashkia e Kobane. Shikoni drejt kufirit turk. Nga aty, ushtarët e Erdoganit qëllojnë drejt kësaj godine të mbushur me plumba të kalibrit të lartë. Ka edhe shumë të fundit. “Turqia sulmon infrastrukturën, parandalon ardhjen e ujit nga Tigri duke mbyllur digat dhe duke vënë në vështirësi qytete si Hassakah, kryen atentate në shënjestër me dronë, godet në kantonin e Afrinit tash e shtatë vjet duke vrarë civilë dhe nuk ka njeri, që të thotë diçka.
Rewşen Ebdî, bashkëkryetare e Kobanes, e mbylli me këtë shprehje.
Grupi Balkanweb
Burimi informacionit @BalkanWeb: Lexo me shume ne : Bota Sot News botasot.co
