Për pak kohë pas sulmit terrorist të Hamasit më 7 tetor, një valë e fuqishme solidariteti e bashkoi shoqërinë izraelite. Por çështja e pengjeve të Hamasit ka rihapur përçarjet e vjetra.
NĂ« shumĂ« nga rrokaqiejt e Tel Avivit sheh flamurin izraelit dhe dy fjalĂ« hebraike: âBeyachad Nenatzeâachâ â âSĂ« bashku do tĂ« fitojmĂ«â.
Por njĂ« vĂ«shtrim mĂ« nga afĂ«r tĂ« zbulon njĂ« pamje tjetĂ«r nĂ« rrugĂ«t e metropolit ekonomik dhe kulturor tĂ« Izraelit: Nga njĂ«ra anĂ« posterat nga tĂ« afĂ«rmit e pengjeve tĂ« Hamasit, tĂ« cilĂ«t kĂ«rkojnĂ« njĂ« marrĂ«veshje qĂ« do tâi sjellĂ« tĂ« dashurit e tyre nĂ« shtĂ«pi â edhe nĂ«se kjo do tĂ« nĂ«nkuptonte fundin e luftĂ«s kundĂ«r Hamasit. NĂ« anĂ«n tjetĂ«r sheh fotografi tĂ« ushtarĂ«ve tĂ« rĂ«nĂ« me thirrjen pĂ«r tĂ« vazhduar luftĂ«n deri nĂ« âfitoren e plotĂ«â.
Ky kontrast Ă«shtĂ« simbolik pĂ«r ndarjen brenda shoqĂ«risĂ« izraelite. BĂ«het fjalĂ« pĂ«r pyetjen qĂ« e trondit vendin nĂ« themelet e veta: A ia vlen tâi japĂ« fund luftĂ«s kthimi i pengjeve?
Një shoqëri në gjendje shoku
Ăarjet nĂ« shoqĂ«rinĂ« izraelite ishin tĂ« dukshme nĂ« muajt qĂ« para sulmit terrorist mĂ« 7 tetor 2023. Prej muajsh kishte protesta kundĂ«r reformave nĂ« drejtĂ«si qĂ« qeveria religjioze e djathtĂ« e kryeministrit Benjamin Netanyahu donte tâi zbatonte.
Më pas erdhën luftëtarët e Hamasit nga kufiri me Rripin e Gazës, dhe vranë rreth 1200 njerëz, pothuajse të gjithë civilë dhe rrëmbyen më shumë se 250 pengje. Hamasi islamist, i cili ka qeverisur Rripin e Gazës që nga viti 2007, kategorizohet si organizatë terroriste nga Gjermania, SHBA-ja dhe vende të tjera si dhe BE-ja.
Pas sulmit terrorist, shoqëria izraelite fillimisht ishte në shok të plotë. Shumë vetë mendonin se qeveria e tyre nuk ishte në gjendje të përballonte krizën dhe jo pak civilë donin ta merrnin situatën vetë në dorë. Ata krijuan qendra emergjente civile që organizuan gjithçka. Nga dhurimi i parave për pajisjet luftarake të ushtarëve, te rregullimi i hoteleve dhe strehimit për mijëra të detyruar të largohen nga shtëpitë e tyre, ndërmjetësimi i punëtorëve të fushave bujqësore për të zëvendësuar punëtorët emigrantë që ikën për shkak të luftës. Në një farë mënyre, shoqëria civile dhe iniciativat private duket sikur morën rolin e qeverisë. Dhe nganjëherë të krijohej përshtypja, se ata ishin të vetmit që e mbanin vendin në funksionim.
Përçarje e hidhur në Izrael
NjĂ« vit mĂ« vonĂ«, nuk ka mbetur shumĂ« nga ajo frymĂ« e unitetit nĂ« shoqĂ«ri. PĂ«rçarjet e vjetra janĂ« hapur sĂ«rish: kĂ«rkesa pĂ«r lirimin e pengjeve tashmĂ« Ă«shtĂ« bĂ«rĂ« sinonim i refuzimit tĂ« politikĂ«s sĂ« luftĂ«s tĂ« qeverisĂ«. Edhe fyerjet ndaj familjarĂ«ve tĂ« pengjeve tashmĂ« janĂ« tĂ« zakonshme â si nĂ« rrjetet sociale ashtu edhe nĂ« rrugĂ«. Ka pasur edhe sulme fizike. Fjala qĂ« zgjedhin shumĂ« njerĂ«z Ă«shtĂ« âSmolanimâ, qĂ« do tĂ« thotĂ« diçka si âmajtistâ e cila Ă«shtĂ« konsideruar prej kohĂ«sh si fyerje nĂ« shumĂ« pjesĂ« tĂ« shoqĂ«risĂ« izraelite.
Sipas shumë mbështetësve të qeverisë së djathtë të Izraelit, fushata që bëhet për lirimin e pengjeve është në dorë të atyre pjesëve të shoqërisë izraelite që duan të rrëzojnë qeverinë aktuale. Ata i sulmojnë ashpër njerëz si Gil Dickmann. I afërmi i pengut Carmel Gat, i cili u vra në gusht 2024, është një figurë e njohur në fushatën e familjeve të pengjeve. Dickmann thotë, se në rrjetet sociale për shkak të qëndrimeve të tij ai është bërë madje përgjegjës për vrasjen e kushëririt të tij.
Shumë kundërshtarë të familjeve të pengjeve argumentojnë se fushata për lirimin e të afërmve të tyre forcon pozicionin negociues të Hamasit me Izraelin. Por Dickmann, nga ana tjetër, beson se argumente të tilla i shërbejnë vetëm një njeriu: kryeministrit Benjamin Netanjahu.
Për çfarë mund të arrihet ujdi?
Shmuel Rosner Ă«shtĂ« njĂ« studiues opinioni dhe gazetar nĂ« KorporatĂ«n e Transmetimeve Publike tĂ« Izraelit. NĂ« podkastin e tij, Rosner flet pĂ«r tĂ« ashtuquajturĂ«n âsferĂ« tĂ« ujdisĂ«â, ku i referohet kryq emĂ«ruesit tĂ« pĂ«rbashkĂ«t çështjeve themelore mbi tĂ« cilat drejtimet e ndryshme politike tĂ« Izraelit ende mund tĂ« bien dakord me njeri-tjetrin.
KĂ«ta elementĂ« pĂ«rbashkĂ«sie kanĂ« ndryshuar nga 7 tetori, shprehet Rosner. âNga njĂ«ra anĂ«, ka çështje qĂ« nuk vihen nĂ« diskutim tani, si pĂ«r shembull prania e ushtrisĂ« izraelite nĂ« Bregun PerĂ«ndimor dhe nĂ« Rripin e GazĂ«s.â NdĂ«rkohĂ« qĂ« pushtimi prej dekadash i Bregut PerĂ«ndimor, i cili konsiderohet i paligjshĂ«m sipas ligjit ndĂ«rkombĂ«tar, shihet tani si i nevojshĂ«m nga njĂ« pjesĂ« mĂ« e madhe e izraelitĂ«ve sesa pĂ«rpara sulmeve tĂ« Hamasit mĂ« 7 tetor 2023.
Nga ana tjetĂ«r, thekson Rosner, lufta bĂ«ri qĂ« grupeve radikale nĂ« shoqĂ«rinĂ« izraelite tâiu jepet mundĂ«sia pĂ«r tĂ« legjitimuar idetĂ« qĂ« mĂ« parĂ« ishin tabu. Si shembull koncepti i ashtuquajtur âtransferimâ â qĂ« nĂ«nkupton dĂ«bimin me forcĂ« tĂ« palestinezĂ«ve nga e gjithĂ« zona nga Jordani nĂ« Mesdhe. âIde tĂ« tilla dikur ishin nĂ« periferi tĂ« shoqĂ«risĂ« izraelite, por tani shihet si legjitime tĂ« flitet pĂ«r toâ, shprehet Rosner. Rezultati Ă«shtĂ« rikthimi i konflikteve qĂ« shumĂ« izraelitĂ« mendonin se ishin kapĂ«rcyer. âKjo e bĂ«n mĂ« tĂ« vĂ«shtirĂ« arritjen e njĂ« emĂ«ruesi tĂ« pĂ«rbashkĂ«t.â
Shumë izraelitë nuk ndihen të sigurt
Një vit pas sulmit më të tmerrshëm terrorist në historinë e Izraelit dhe më pas luftës kundër Hamasit në Rripin e Gazës, ende shumë pengje mbahen nga Hamasi, dhjetëra mijëra që ende nuk kthehen në shtëpitë e tyre në veri të vendit, dhe tani një luftë me Hizbollahun në Liban që duket e pashmangshme shtrohet pyetja: a ndihen më të sigurt izraelitët duke parë se si qeveria e tyre po e trajton këtë situatë?
NjĂ« studim i shtatorit 2024 nga Instituti Izraelit pĂ«r Studimet e SigurisĂ« KombĂ«tare (INSS) arrin nĂ« pĂ«rfundimn e kundĂ«rt. Sipas sondazhit, 31 pĂ«rqind e izraelitĂ«ve kanĂ« njĂ« ndjenjĂ« sigurie âtĂ« ulĂ«tâ ose âshumĂ« tĂ« ulĂ«tâ, vetĂ«m 21 pĂ«r qind thanĂ« se ndjenja e tyre e sigurisĂ« Ă«shtĂ« âe lartĂ«â ose âshumĂ« e lartĂ«â.
Numri i izraelitëve që lenë vendi ishte në rritje që para 7 tetorit. Tani statistikat zyrtare nga Zyra Qendrore e Statistikave të Izraelit (ICBS) tregojnë se më shumë izraelitë u larguan nga vendi në vitin 2023 sesa në 2022-n. Sipas shifrave paraprake për vitin 2024, ky numër ka vazhduar të rritet.
NĂ« kĂ«tĂ« situatĂ« tĂ« ndezur debatesh e mesazh politike, nĂ« rrugĂ«t e Tel Avivit sheh gjithashtu stikera mĂ« tĂ« vegjĂ«l dhe mĂ« pak tĂ« dukshĂ«m me fytyra, emra dhe histori. JanĂ« fytyrat e tĂ« vrarĂ«ve mĂ« 7 tetor ose gjatĂ« luftĂ«s nĂ« Gaza. HistoritĂ« e tyre ndoshta mund tĂ« jenĂ« gjĂ«ja e fundit qĂ« i mbetet shoqĂ«risĂ« izraelite pĂ«r tâu bashkuar./DW
Grupi Balkanweb
Burimi informacionit @BalkanWeb: Lexo me shume ne : Bota Sot News botasot.co
