NGA PĂLLUMB XHUFI 
U shua dje, nĂ« moshĂ«n 92-vjeçare, Mario Brunetti, politikan e intelektual i shquar i sĂ« majtĂ«s italiane. Kishte lindur mĂ« 20 tetor 1932 nĂ« fshatin arbĂ«resh Plataci tĂ« KalabrisĂ«, ku ishte vendosur qysh nĂ« shek. XVI edhe familja e Antonio Gramshit, ideologut, filozofit e liderit historik tĂ« PartisĂ« Komuniste Italiane. ArbĂ«resh edhe ai me rrĂ«njĂ« nĂ« Gramshin e ShqipĂ«risĂ«. Mario Brunetti u angazhua me mish e me shpirt pĂ«r tâia kthyer ShqipĂ«risĂ« kĂ«tĂ« figurĂ« tĂ« shquar tĂ« lĂ«vizjes punĂ«tore, tĂ« rezistencĂ«s antifashiste dhe tĂ« kulturĂ«s progresiste, qĂ« sot e gjithĂ« ditĂ«n mbetet ndĂ«r mĂ« emblematiket e mĂ« tĂ« studiuarat nĂ« Itali e nĂ« mbarĂ« EvropĂ«n. Brunetti ishte ndĂ«r promovuesit kryesorĂ« tĂ« figurĂ«s dhe veprĂ«s sĂ« Antonio Gramshit, bashkĂ«fshatarit tĂ« tij, duke nĂ«nvizuar origjinĂ«n shqiptare, qĂ« vetĂ« Gramshi e pohon nĂ« shkrime e letra deri tani pak ose aspak tĂ« njohura.
Mbi tĂ« gjitha, ai e shtriu kĂ«tĂ« aksion edhe nĂ« ShqipĂ«ri. Qyteti i Gramshit u bĂ« objekt i vizitave tĂ« pĂ«rvitshme tĂ« Mario Brunetit. FalĂ« interesimit tĂ« tij e nĂ« bashkĂ«punim me BashkinĂ« e KĂ«shillin Bashkiak, nĂ« qendĂ«r tĂ« atij qyteti ngrihet sot busti i Antonio Gramshit. NĂ« konferencat e shumta tĂ« organizuara nĂ« kuadĂ«r tĂ« veprimtarisĂ« sĂ« pĂ«rvitshme âItinerare Gramshianeâ tĂ« organizuar e drejtuar prej tij nĂ« RomĂ«, Torino, Kozenca e gjithashtu nĂ« TiranĂ« nĂ« bashkĂ«punim edhe me AkademinĂ« e Shkencave, Universitetin Mesdhetar e institucione tĂ« tjera shkencore e kulturore, Brunetti ka sjellĂ« nĂ« vĂ«mendje tĂ« publikut italian e atij shqiptar figurĂ«n e njĂ« mendimtari gjenial, mĂ«simet e tĂ« cilit mbeten aktuale nĂ« njĂ« botĂ«, si kjo e sotmja, e kapluar nga njĂ« krizĂ« e thellĂ« ekonomike, politike e morale e nĂ« kĂ«rkim tĂ« dĂ«shpĂ«ruar tĂ« zgjidhjeve.
Mario Brunetti Ă«shtĂ« njĂ« ndĂ«r njohĂ«sit e interpretuesit mĂ« tĂ« thellĂ« tĂ« mendimit gramshian. Mbeten emblematike polemikat e tij me eksponentĂ« tĂ« sĂ« majtĂ«s italiane, mes tĂ« cilave bĂ«ri bujĂ« ajo e vitit 2011 me Presidentin e ItalisĂ«, Giorgio Napoletano, drejtues i lartĂ« i ish-PartisĂ« Komuniste. KĂ«ta, sipas intelektualit tĂ« majtĂ« Brunetti, nĂ« emĂ«r tĂ« njĂ« trasformizmi neo-liberal, kishin braktisur mĂ«simet e mesazhet e Antonio Gramshit. Brunetti shihte njĂ« hendek tĂ« frikshĂ«m mes liderit historik tĂ« komunistĂ«ve italianĂ«, qĂ« u tret nĂ« burgjet e fashizmit nĂ« vitin 1937 dhe pasardhĂ«sit tĂ« tij, Palmiro Togliatit, i cili menjĂ«herĂ« pas luftĂ«s, hodhi propozimin pĂ«r amnistimin e jerarkĂ«ve tĂ« fashizmit, pĂ«rgjegjĂ«s pĂ«r fatkeqĂ«sitĂ« qĂ« i shkaktuan popullit italian e popujve tĂ« tjerĂ« qĂ« regjimi i Musolinit i pushtoi me zjarr e me hekur. Brunetti mund tĂ« konsiderohet nga zĂ«rat e fundit tĂ« sĂ« majtĂ«s italiane, qĂ« deri nĂ« ditĂ«n e fundit denoncoi me forcĂ« thelbin agresiv e pushtues sĂ« regjimit fashist. Pushtimi fashist i ShqipĂ«risĂ« dhe qĂ«ndresa dinjitoze e antifashistĂ«ve shqiptarĂ« ishin njĂ« temĂ« gjithnjĂ« e pranishme nĂ« fjalimet, shkrimet e konferencat e tij. NdĂ«rkohĂ«, ai konstatonte me dĂ«shpĂ«rim se edhe nĂ« çështjen e qĂ«ndrimit ndaj regjimit fashist, e djathta dhe e majta italiane kanĂ« shkuar drejt njĂ« âkonsensusiâ, qĂ« i njeh Musolinit si mĂ«kat tĂ« vetĂ«m intolerancĂ«n e tij ndaj kundĂ«rshtarĂ«ve politikĂ« dhe, diçka, edhe ndaj hebrenjve.
Mario Brunetti pati njĂ« jetĂ« tĂ« pasur e aktive politike. Ishte anĂ«tar i Komitetit Qendror tĂ« PartisĂ« Socialiste Italiane, e pas skizmĂ«s nĂ« gjirin e saj, drejtues i formacioneve tĂ« tjera tĂ« majta. PĂ«r tri legjislatura ka qenĂ« deputet i Parlamentit Italian, ku ka drejtuar Komitetin pĂ«r Mbrojtjen e TĂ« Drejtave tĂ« Njeriut e mĂ« tej ka qenĂ« anĂ«tar i Komisionit Antimafia. Ishte Sekretar i delegacionit italian nĂ« KĂ«shillin e EvropĂ«s. Librat e botuar prej tij janĂ« tĂ« shumtĂ«, e titujt gjithashtu plot kuptim: âSheshi i revoltĂ«sâ, âAktualiteti jo aktualâ, âE Majta e humburâ, âDje dhe Sotâ, âGramshi-Njeriu dhe Mitiâ, âGuximi pĂ«r tĂ« qenĂ« vetjaâ, âBrenda historisĂ«â, âZemĂ«rim i pashuarâ, âKontribut pĂ«r njĂ« strategji ndaj çështjes sĂ« Jugutâ etj.. BashkĂ« me Prof. Alfred Uçin, njĂ« prej miqve tĂ« tij tĂ« shumtĂ« nĂ« ShqipĂ«ri, botoi librin âNga njĂ« shekull nĂ« tjetrinâ. NĂ« tĂ« gjitha kĂ«to botime e nĂ« artikujt e panumĂ«rt tĂ« botuar nĂ« gazetat mĂ« tĂ« njohura italiane, ShqipĂ«ria dhe ArbĂ«ria, shqiptarĂ«t dhe arbĂ«reshĂ«t ishin njĂ« argument i kurrĂ«munguar, edhe atĂ«herĂ« kur objekt i autorit ishin tematika ngushtĂ«sisht italiane apo evropiane.
Duke u bërë zëdhënës i përpjekjeve të kahershme të intelektualëve arbëreshë, si askush përpara e pas tij, deputeti Mario Brunetti shpalosi përpara Parlamentit italian çështjen kardinale të komunitetit arbëresh, atë të njohjes ligjore të tij. Në vitin 1999, falë këmbënguljes së këtij personaliteti arbëresh, Parlamenti italian miratoi ligjin nr. 482, i cili i akordoi atij komuniteti statusin e pakicës gjuhësore historike, duke hapur një faqe të re në ruajtjen e zhvillimin e gjuhës, të kulturës e të traditave të tij. Paralelisht, Brunetti ishte ideator e promotor i iniciativave të ndryshme në të mirë të forcimit të lidhjeve të Italisë me Shqipërinë. I shfrytëzoi deri lidhjet e miqësitë politike për të realizuar projekte e deri marrëveshje dypalëshe mes rajoneve të Puljes e të Kalabrisë me Ministrinë e Kulturës së Shqipërisë.
BashkĂ« me miq e kolegĂ« tĂ« mi, si me amb. Dashnor Dervishin, do tĂ« kujtojmĂ« oratorin pasionant e tĂ« paarritshĂ«m Mario Bruneti, ndĂ«rsa nĂ« fillim tĂ« viteve â90 mbronte nĂ« Parlamentin italian tĂ« drejtat e shqiptarĂ«ve tĂ« KosovĂ«s. Do tĂ« kujtojmĂ« virulencĂ«n me tĂ« cilĂ«n ky intelektual, pĂ«rndryshe natyrĂ« e qetĂ«, denonconte shkeljet e rĂ«nda tĂ« demokracisĂ« nga qeveria liberticide e TiranĂ«s dhe mbĂ«shtetĂ«sit e saj nĂ« Itali e nĂ« EvropĂ«. Do kujtojmĂ« pĂ«rpjekjet e tij pĂ«r tâi ardhur nĂ« ndihmĂ« popullit shqiptar, tĂ« vuajtur e tĂ« ligĂ«shtuar nga zullumet e klasĂ«s sĂ« vet politike. ĂshtĂ« njĂ« ngushĂ«llim i madh pĂ«r ne qĂ« e kemi njohur, qĂ« shteti shqiptar i ka njohur, gjithsesi, meritat qĂ« i paharruari Mario Brunetti ka nĂ« afirmimin e komunitetit arbĂ«resh dhe nĂ« zhvillimin e marrĂ«dhĂ«nieve mes ShqipĂ«risĂ« dhe ItalisĂ« fqinje. Ai Ă«shtĂ« vlerĂ«suar me Urdhrin âPĂ«r Merita Civileâ si dhe me dekoratĂ«n âShqiponja e ArtĂ«â.
NDIQE LIVE “PANORAMA TV” © Panorama.al Burimi informacionit @Panorama.al: Lexo me shume ne :bota sot www.botasot.co
