NGA FATOS ĂOĂOLI 
Si drejtuese e sistemit tonĂ« bankar, autoritet monetar, mbikĂ«qyrĂ«s dhe rregullator, Banka e ShqipĂ«risĂ« ka njĂ« rol parĂ«sor nĂ« bisedimet e ShqipĂ«risĂ« pĂ«r anĂ«tarĂ«sim nĂ« Bashkimin Evropian. Drejtuesit dhe ekspertĂ«t e saj janĂ« pjesĂ« integrale e grupeve tĂ« punĂ«s pĂ«r pesĂ« kapituj tĂ« MarrĂ«veshjes sĂ« Stabilizim Asocimit me BE-nĂ«. Banka jonĂ« qendrore udhĂ«heq dy prej tyre, Kapitullin e 4-t âLĂ«vizja e lirĂ« e kapitalitâ dhe Kapitullin e 17-tĂ« âPolitikat ekonomike dhe monetareâ.
Procesi nĂ«nkupton njĂ« harmonizim tĂ« plotĂ« tĂ« kuadrit tonĂ« ligjor e rregullator me sistemin e ligjeve dhe tĂ« rregulloreve tĂ« Bashkimit Evropian, tĂ« quajtur âAcquis Communautaireâ. Banka jonĂ« qendrore Ă«shtĂ« e ndĂ«rgjegjshme se ky proces ka dhe do tĂ« ketĂ« edhe nĂ« tĂ« ardhmen sfidat e tij. Ajo ka identifikuar pĂ«r momentin tre prej tyre.
Së pari, procesi i integrimit nënkupton edhe një ekspozim në rritje ndaj flukseve financiare. Këto flukse vijnë në formën e investimeve të portofolit, pra investimeve në kapital. Ato janë shumë të vlefshme për ne, pasi i shërbejnë zhvillimit të tregut financiar dhe reduktojnë kostot e përgjithshme të financimit në vend. Përballimi me sukses i flukseve financiare, sidomos me shtimin e ndjeshëm të aktivitetit të turizmit, do të jetë një sfidë në rritje për Bankën e Shqipërisë dhe institucionet e tjera ligjzbatuese. Sot kuadri rregullator dhe ai i politikës monetare ofrojnë garanci për një administrim të duhur të tyre.
Së dyti, procesi i integrimit nënkupton dhe një ekspozim në rritje ndaj ciklit financiar të Bashkimit Evropian. Kërkimet empirike kanë provuar se zhvillimet në ciklin e biznesit në zonën e Bashkimit Europian, ndryshimet në kursin e këmbimit të euros dhe ndryshimet e normave të interesave kanë ndikim në ekonominë tonë. Për rrjedhojë, vendimet e Bankës Qendrore Europiane po shërbejnë gjithnjë e më shumë si referencë e domosdoshme e vendimeve të politikës sonë monetare. Cikli financiar i Bashkimit Evropian është provuar të ketë pasoja jo të vogla në tregun tonë financiar dhe në aktivitetin ekonomik të vendit. Prandaj dhe përparësi e Bankës së Shqipërisë do të jetë zhvillimi dhe përsosja e mëtejshme e politikës së saj dhe e instrumenteve makroprudencialë që përdor, për mënjanimin e pasojave të padëshirueshme të ciklit financiar të BE-së. Së treti, sfidë do të jetë edhe përshtatja dhe shpejtësia e konvergjencës së kuadrit rregullator të sistemit tonë bankar me atë të segmenteve të tjera të sistemit tonë financiar, si dhe me sistemin rregullator të BE-së.
Ky koordinim është i nevojshëm, për të shmangur arbitrazhin rregullator dhe për të promovuar një zhvillim të harmonizuar të sistemit financiar. Procesi i integrimit ofron sa mundësi aq edhe sfida serioze për sektorin tonë bankar. Lëvizja e lirë e kapitalit nga BE për në Shqipëri dhe anasjellas nënkupton edhe një ekspozim të plotë ndaj konkurrencës midis këtij sektori tek ne dhe atij në BE. Banka e Shqipërisë po punon fort që industria jonë bankare të ndërgjegjësohet plotësisht për pasojat që kjo konkurrencë do të ketë në modelin e biznesit dhe marzhet e fitimit, duke marrë në kohë masat për përballimin e sfidave të modelit të ri. Proceset transformuese ekonomike të derisotme në Shqipëri kanë kontribuar në thellimin e konvergjencës drejt strukturave ekonomike e tregtare të Bashkimit Europian.
Nuk duhet ta harrojmë asnjëherë se shkëmbimet tona ekonomike, në mbi 80 për qind të tyre, sot zhvillohen me vendet anëtare të Bashkimit Europian. Në qershor 2024, Banka e Shqipërisë ka aplikuar e para nga bankat qendrore të vendeve të rajonit, për anëtarësimin e Shqipërisë në sistemin SEPA të pagesave të Bashkimit Evropian. Anëtarësimi i vendit tonë në SEPA do të na japë përfitime deri në 28 milionë euro vetëm në vitin e parë, si rezultat i uljes së kostove të transfertave në euro, përmes këtij tregu unik evropian. Në vend, Banka e Shqipërisë ka punuar për modernizimin e vazhdueshëm të platformave kombëtare të pagesave dhe përditësimin e bazës rregullatore të tyre, duke synuar uljen e përdorimit të parasë letër. Ajo po bashkëpunon me Ministrinë e Arsimit dhe atë të Financave, si dhe me bashkitë e vendit, për të zbatuar Strategjinë Kombëtare për Edukimin Financiar, çka përbën një investim madhor dhe afatgjatë për zhvillimin e vendit dhe hyrjen e shpejtë në familjen e madhe të Bashkimit Evropian.
/Gazeta Panorama
