E djathta ekstreme drejt fitores, a mundet që një qeveri e ndarë në Francë të përbëjë rrezik për stabilitetin e BE-së?

Duket se zgjedhjet legjislative franceze të këtij viti do të ndikojnë në politikën e BE-së për vitet në vijim.

Triumfi i së djathtës ekstreme, dështimi i bllokut të Presidentit Emmanuel Macron dhe rritja relative e Frontit të Ri Popullor të sapoformuar në raundin e parë të zgjedhjeve të parakohshme të dielën e kaluar, të gjitha ngrenë pyetje serioze në lidhje me përbërjen e qeverisë së ardhshme franceze – dhe veçanërisht aftësinë e saj t’i përmbahemi një politike konstruktive të BE-së.

Pavarësisht nëse raundi i dytë jep një qeveri të pakicës ose një “bashkëjetesë” të detyruar që përfshin Macron dhe një kryeministër nga një tendencë tjetër politike, të dyja rezultatet vështirë se do të siguronin partnerët e Francës në bashkim, veçanërisht Gjermaninë, homologun e saj evropian.

Por nuk do të ishte hera e parë që Franca ka parë një president rival dhe kryeministër që qeverisin së bashku.

Midis viteve 1986 dhe 1988, presidenti socialist François Mitterand bashkëjetoi me një kryeministër të krahut të djathtë, Neo-Gaullist Jacques Chirac, i cili në atë kohë ishte më pak se një eurofil.

Megjithatë, edhe pse të dy burrat kundërshtuan pikëpamjet mbi politikat ndërkombëtare dhe evropiane, Franca përfundimisht arriti të bashkëpunojë me partnerët e saj në atë që atëherë ishte Komuniteti Evropian për të krijuar tregun e vetëm.

Mitterand përfundimisht mbizotëroi mbi rivalin e tij Chirac në zgjedhjet e vitit 1988, por më vonë iu desh të kryesonte një bashkëjetesë tjetër midis 1993 dhe 1995, këtë herë një tjetër Neo-Gaullist, Édouard Balladur.

Përsëri, presidenti ishte një socialist dhe kryeministri një konservator; megjithatë, ata rrallë hynë në konflikt, veçanërisht për çështjet politike të BE-së. Mitterand ishte gjithashtu në gjendje të keqe shëndetësore dhe kjo bashkëjetesë e dytë erdhi në muzg të karrierës së tij politike.

Midis 1997 dhe 2002, ishte radha e Presidentit Shirak për të bashkëjetuar, kur kampi i tij konservator humbi një raund zgjedhjesh parlamentare pas shpërbërjes taktike të dhomës së ulët të parlamentit.

Shirak mbeti president dhe socialisti Lionel Jospin u bë kryeministër pasi pushtoi një shumicë parlamentare me të majtën plural, një koalicion që përfshinte komunistët dhe të gjelbërt.

Dy burrat ishin shpesh në mosmarrëveshje. Ata morën pjesë së bashku në samitet e Këshillit të BE-së, duke krijuar një lloj përjashtimi à la française në të cilin një president dhe kryeministër nga i njëjti vend u ulën së bashku në tryezën e rrumbullakët.

Kishte mosmarrëveshje kushtetuese mbi mënyrën se si të ndaheshin kompetencat midis kreut të shtetit dhe kreut të qeverisë, veçanërisht për çështjet e politikës së jashtme dhe të BE-së, të gjitha të ndërlikuara nga ajo që përbënte një fushatë elektorale të vazhdueshme midis Shirakut dhe Jospin.

Megjithatë, bashkëjetesa franceze e viteve 1997-2002 kontribuoi në nisjen e Euros, krijimin e dy traktateve të rëndësishme të BE-së – Amsterdamit në 1997 dhe Nisës në 2000 – dhe fillimit të negociatave për zgjerimin më të madh në historinë e BE-së.

Megjithatë, sot, Franca është përballur me një ndarje ideologjike shumë më të thellë. Roli i partive radikale është më i madh se më parë, dhe arena politike është jashtëzakonisht e polarizuar.

Pyetja në çdo situatë bashkëjetese është nëse synimet e presidentit do të jenë në një farë mënyre të përputhshme me prioritetet e kryeministrit rival të tyre. Dhe në Francë situata do të ndërlikohet edhe më shumë kur forcat politike të fokusohen në zgjedhjet presidenciale të 2027-ës.

Liberalit pro-BE Macron mund të duhet së shpejti të bashkëjetojë ose me të djathtën ekstreme ose me elementët më radikalë të Frontit të Ri Popullor të krahut të majtë. Të dyja tendencat politike janë larg rrjedhës kryesore dhe hapësira për veprim të njëanshëm presidencial në rast bashkëjetese është e kufizuar.

“Një e veçantë e kësaj bashkëjetese, krahasuar me tre të mëparshmet, është se pasi të jetë vendosur qeveria, ajo e di se Macron nuk mund të provokojë një tjetër shpërbërje të dytë të Asamblesë Kombëtare përpara verës 2025,” Sébastien Maillard, një analist nga Fondacioni Jacques Delors me bazë në Paris.

“Pra, kjo me të vërtetë kufizon fuqinë e presidentit mbi kryeministrin, sepse Macron nuk do të jetë në gjendje të shtyp përsëri butonin bërthamor të shpërndarjes së parlamentit për të bllokuar kryeministrin për të paktën një vit”.

Ndërkohë, BE-ja ka qenë tashmë në qendër të disa polemikave të mëdha që kur Macron erdhi në pushtet në 2017.

Marrëveshja e Gjelbër, paketa e azilit, legjislacioni i migracionit dhe reformat bujqësore janë të gjitha politikat e BE-së që ende duhet të zbatohen në Francë.

Në rastin e bashkëjetesës me një kryeministër të ekstremit të djathtë, miratimi i këtyre politikave mund të shkaktojë konflikte të mëdha institucionale dhe politike brenda institucioneve kryesore politike të Francës, duke e përballur procesin në mbarë BE-në me një pengesë.

Burimi informacionit @BalkanWeb: Lexo me shume ne : Bota Sot News botasot.co