NGA LEONARD DEMI 
Pak më shumë se një muaj më parë, forcat ukrainase befasuan botën kur u zhvendosën në Rusi dhe përparuan për rreth 1000 kilometra katrorë në rajonin e Kurskut. Ky inkursion ishte një nxitje e madhe morale për ukrainasit, ushtarët dhe civilët, të cilët kishin dëshpërimisht nevojë për të. Inkursioni i Kurskut është një arritje, sado e vogël, në narrativën e propaganduar nga Presidenti Vladimir Putin se Rusia do të shkatërronte Ukrainën dhe do të shfrytëzonte ndarjet në aleancën perëndimore për të diktuar kushtet e një zgjidhjeje.
NĂ« festivalin e sivjetshĂ«m tĂ« tĂ« pĂ«rditshmes britanike âFinancial Timesâ, drejtori i CIA-s, Burns, dhe ai i MI6 (ShĂ«rbimit Sekret Britanik), Moore, thanĂ« se ofensiva e papritur e UkrainĂ«s nĂ« rajonin e Kurskut kishte ekspozuar dobĂ«sitĂ« nĂ« ushtrinĂ« ruse dhe ishte njĂ« pĂ«rpjekje âe guximshmeâ pĂ«r tĂ« âprovuar dhe pĂ«r tĂ« ndryshuar lojĂ«nâ nĂ« luftĂ«n, pothuajse, trevjeçare. Ajo Ă«shtĂ« njĂ« faqe e re nĂ« historinĂ« e kĂ«saj lufte, qĂ« i ka vĂ«nĂ« autoritetet ruse nĂ« njĂ« pozitĂ« tĂ« pakĂ«ndshme. Presidenti Putin nuk mund tĂ« pretendojĂ« mĂ« se Ă«shtĂ« i gatshĂ«m tĂ« diskutojĂ« njĂ« armĂ«pushim bazuar nĂ« vijĂ«n e frontit. SidoqoftĂ«, pavarĂ«sisht nga shenjat e shqetĂ«simit nĂ« mesin e elitave ruse, sot, Burns nuk sheh asnjĂ« provĂ« se kontrolli i Putinit nĂ« pushtet po dobĂ«sohet.
fron, mbart rreziqe dhe kosto të konsiderueshme. Në Kursk janë dislokuar disa nga trupat më të mira dhe më me përvojë të Ukrainës, personel i forcave elitare të sulmit ajror të Ukrainës. Disa janë marrë nga vijat e frontit në Donetsk dhe Kharkiv, ku po luftonin kundër avancimit rus. Kësisoj, duke devijuar disa prej trupave më të mira në këtë mision, a mos qeveria ukrainase la të ekspozuara zonat kryesore të frontit, ku Rusia tani është e gatshme të përparojë?
Liderët ukrainas besojnë se ofensiva e Kurskut nuk do të rrezikojë frontin në brendësi të vendit që shkon deri në 1200 km, se nuk do të humbasë ndonjë numër të madh ushtarësh dhe pajisjesh dhe se përfitimet nga operacionet në Kursk do të tejkalojnë kostot diku tjetër.
AgjencitĂ« e inteligjencĂ«s euroatlantike vĂ«rejnĂ« se Ă«shtĂ« e paqartĂ« se pĂ«r sa kohĂ« Ukraina mund tĂ« mbajĂ« territorin, qĂ« ka fituar dhe se ky operacion nuk ka arritur njĂ« nga objektivat e tij: tĂ« detyronte RusinĂ« tĂ« devijojĂ« forcat nga sulmet e saj tĂ« vazhdueshme ndaj qyteteve nĂ« rajonin lindor tĂ« UkrainĂ«s. PĂ«r to, ofensiva e Kurskut, pjesĂ« e planit tĂ« Presidentit Zelenski pĂ«r tâi dhĂ«nĂ« fund konfliktit, nuk do tĂ« ndryshonte rrjedhĂ«n e luftĂ«s.
SĂ« fundmi, komandanti i pĂ«rgjithshĂ«m i Forcave tĂ« Armatosura tĂ« UkrainĂ«s, Oleksandr Syrsky, tha se Rusia nĂ« vend tĂ« tĂ«rheqjes ka intensifikuar pĂ«rpjekjet dhe ka dislokuar nĂ« frontin e Pokrovskit nĂ« Donetsk njĂ«sitĂ« e saj mĂ« tĂ« gatshme luftarake, tĂ« cilat po pĂ«rparojnĂ« dhe janĂ« rreth 7 â 8 km larg qytetit Pokrovsk, njĂ« qendĂ«r jetike logjistike. NĂ«se ky qytet do tĂ« bjerĂ«, Rusia do tâi afrohej qĂ«llimit tĂ« saj pĂ«r tĂ« pushtuar tĂ« gjithĂ« Donbasin, gjĂ« qĂ« do tĂ« ishte njĂ« goditje e egĂ«r pĂ«r moralin ukrainas dhe do tĂ« ndryshonte nĂ« mĂ«nyrĂ« thelbĂ«sore realitetin nĂ« terren.
KUNDĂROFENSIVA RUSE
Javën e kaluar, Rusia filloi kundërofensivën për të larguar trupat ukrainase nga rajoni i Kurskut, të cilët vazhdojnë të bllokojnë logjistikën ruse. Shërbimet inteligjente perëndimore kanë publikuar imazhe satelitore të urave strategjike mbi lumin Seim të shkatërruara.
Në këto kushte, kur Moska ka nisur kundërofensivën në rajonin e Kurskut dhe po avancon në Donbas, autoritetet ukrainase u bëjnë thirrje më me këmbëngulje aleatëve perëndimorë: Shteteve të Bashkuara, Britanisë së Madhe dhe Francës të lejojnë Forcat e Armatosura të Ukrainës të godasin në thellësi të territorit rus. Kësisoj, zoti Zelensky kritikoi Shtetet e Bashkuara për vonesën që po tregojnë për të miratuar sulmet me raketa perëndimore me rreze të gjatë veprimi në thellësi të territorit rus. Sipas tij, këto vonesa i kanë dhënë mundësi Rusisë të zhvendosë objektiva ushtarake më tej rrezes të këtyre raketave. Për më tepër, Presidenti Putin sapo ka nënshkruar një dekret për të zmadhuar ushtrinë ruse, e cila duhet të arrijë në 2.39 milionë trupa, nga të cilat 1.5 milionë ushtarë. Kësisoj, ushtria ruse bëhet ushtria e dytë në botë, pas asaj kineze.
STRATEGJIA PĂR TâI DHĂNĂ FUND LUFTĂS
Dy vjet e gjysmĂ« pasi Rusia pushtoi UkrainĂ«n, strategjia e Shteteve tĂ« Bashkuara dhe aleatĂ«ve perĂ«ndimorĂ« pĂ«r tâi dhĂ«nĂ« fund luftĂ«s mbetet e njĂ«jtĂ«: tâi imponojnĂ« RusisĂ« kosto tĂ« mjaftueshme qĂ« presidenti i saj, Vladimir Putin, tĂ« vendosĂ« tĂ« ndalĂ« konfliktin se nuk ka zgjidhje tjetĂ«r.
Studiuesit venë në dukje se Uashingtoni është përpjekur të gjejë pikën më optimale midis mbështetjes së Ukrainës dhe ndëshkimit të Rusisë nga njëra anë, dhe nga ana tjetër, uljes të rreziqeve, që mund të nxitin përshkallëzim. Kësisoj, pretendohet se me presion të mjaftueshëm, Putini mund të detyrohet të tërheqë trupat nga Ukraina ose të paktën të negociojë një armëpushim. Prandaj, Uashingtoni dhe aleatët e vet kanë vendosur sanksione ekonomike gjithëpërfshirëse kundër Rusisë dhe po mbështesin Ukrainën me pajisje ushtarake dhe inteligjencë, duke izoluar Moskën në skenën globale.
STRATEGJIA E UKRAINĂS
Kievi ka kĂ«rkuar prej kohĂ«sh tâi japĂ« fund luftĂ«s me kushte tĂ« favorshme ose, tĂ« paktĂ«n, tĂ« shmangĂ« njĂ« zgjidhje tĂ« pafavorshme, qĂ« mund tĂ« pĂ«rfshijĂ« kompromentimin e sovranitetit tĂ« UkrainĂ«s ose pranimin e humbjeve territoriale. NĂ« vitin 2023, Kievi shpresonte tĂ« fitonte levĂ«n e nevojshme duke thyer linjat ruse nĂ« jug dhe duke kĂ«rcĂ«nuar KrimenĂ«. Marrja e njĂ« pjese tĂ« Kurskut mund tĂ« jetĂ« njĂ« mjet alternativ pĂ«r tĂ« arritur njĂ« qĂ«llim tĂ« ngjashĂ«m, duke supozuar se Ukraina do tĂ« jetĂ« nĂ« gjendje ta mbajĂ« kĂ«tĂ« territor pĂ«r njĂ« kohĂ« mjaft tĂ« gjatĂ«.
PĂ«rtej ofensivĂ«s sĂ« Kurskut dhe situatĂ«s nĂ« front, fushata e goditjes sĂ« RusisĂ« kundĂ«r rrjetit energjetik tĂ« UkrainĂ«s, gjithnjĂ« e mĂ« shumĂ«, po bĂ«het problemi mĂ« i madh i vendit. Ukraina pĂ«rballet me njĂ« dimĂ«r tĂ« pasigurt. Ajo ka nevojĂ« pĂ«r gjeneratorĂ« dhe mbrojtje ajrore pĂ«r tĂ« mbyllur boshllĂ«qet nĂ« mbrojtjen e saj. NĂ« kĂ«tĂ« pikĂ«vĂ«shtrim, Ukraina duhet ta detyrojĂ« RusinĂ« tâi ndĂ«rpresĂ« kĂ«to sulme, nĂ«se nuk mundet sivjet, atĂ«herĂ«, mĂ« 2025. KĂ«sisoj, dĂ«shira e UkrainĂ«s pĂ«r tĂ« hequr kufizimet nĂ« pĂ«rdorimin e raketave perĂ«ndimore me rreze tĂ« gjatĂ« veprimi Ă«shtĂ« e kuptueshme. Ofensiva e Kurskut e ka nxitur kĂ«tĂ« debat, por ajo duhet tĂ« bĂ«jĂ« shumĂ« mĂ« tepĂ«r. Mbajtja e Kurskut si njĂ« mjet negociatash, zgjerimi i sulmeve dhe presioni ekonomik ndaj RusisĂ« mund tĂ« forcojnĂ« ndjeshĂ«m UkrainĂ«n, duke supozuar se Ukraina do tâi rezistojĂ« fushatĂ«s sulmuese tĂ« RusisĂ« kĂ«tĂ« dimĂ«r.
GJASA TĂ AFĂRME
Operacionet nĂ« terren tregojnĂ« se Vladimir Putini e konsideron luftĂ«n shumĂ« tĂ« rĂ«ndĂ«sishme nga e cila nuk dĂ«shiron tĂ« tĂ«rhiqet dhe, deri tani, presioni perĂ«ndimor nuk ka gjasa ta detyrojĂ« tĂ« ndryshojĂ« qĂ«ndrim dhe tâi japĂ« fund luftĂ«s me kushte tĂ« pranueshme pĂ«r UkrainĂ«n dhe vendet aleate. Ushtria ruse, vĂ«rejnĂ« ekspertĂ«t, do tĂ« vazhdojĂ« tĂ« dĂ«rgojĂ« nĂ« luftĂ« ushtarĂ« dhe kapacitete ushtarake, ndĂ«rsa njĂ« fitore e UkrainĂ«s nĂ« terren do tĂ« kĂ«rkonte sasi shumĂ« mĂ« tĂ« madha municionesh.
NĂ« Samitin e Uashingtonit, udhĂ«heqĂ«sit e Traktatit tĂ« Uashingtonit ranĂ« dakord pĂ«r tĂ« ngritur njĂ« komandĂ« tĂ« re tĂ« NATO-s (NATO Security Assistance and Training for Ukraine) pĂ«r tĂ« koordinuar pajisjet ushtarake, qĂ« i ofrohen UkrainĂ«s nga aleatĂ«t dhe partnerĂ«t, si dhe trajnimet. AleatĂ«t synojnĂ«, gjithashtu, tâi japin UkrainĂ«s 40 miliardĂ« euro brenda vitit tĂ« ardhshĂ«m dhe tĂ« zotohen tĂ« sigurojnĂ« financim tĂ« qĂ«ndrueshĂ«m pĂ«r njĂ« afat tĂ« gjatĂ«, qĂ« Ukraina tĂ« mbrohet dhe tĂ« pengojĂ« agresionin rus nĂ« tĂ« ardhmen. Por, Ukraina do tĂ« duhet tĂ« vazhdojĂ« tĂ« dĂ«rgojĂ« ushtarĂ« nĂ« betejĂ«. PerĂ«ndimi do tâia trajnojĂ«, por nuk do tĂ« angazhojĂ« trupat e veta nĂ« terren.
NEGOCIATA
Zyrtarët ukrainas dhe ata perëndimorë vërejnë se presidenti Putin ende nuk po tregon shenja se është i gatshëm të përfshihet në bisedime për paqe. Diplomatë amerikanë dhe evropianë, duke folur në kushte anonimati, së fundmi, e kanë bërë të qartë se po operojnë mbi idenë se Ukraina duhet të konsolidojë dhe të zgjerojë përfitimet e veta në fushën e betejës, në mënyrë që të nxitë zotin Putin drejt negociatave dhe të ketë ndikim domethënës në to.
Këto diskutime janë gjallëruar nga pushtimet e ushtrisë ukrainase në territorin e Kurskut, nga intensifikimi i sulmeve kundër disa objekteve ruse të prodhimit të naftës, burimi më jetëdhënës i ekonomisë së vet dhe nga neutralizimi i flotës detare ruse të Detit të Zi. Por, diplomatë të zëshëm vërejnë, gjithashtu, se Vladimir Putin nuk beson në asnjë diplomaci, por dëshiron të shohë prova. Për momentin, nuk ka asnjë arsye bindëse se përse Moska duhet të negociojë, ndërkohë që Ukraina mban një pjesë nga territori i saj, dhe nuk ka ende tregues të besueshëm se mund të jetë e prirur ta mbajë këtë për gjatë.
Kritikët e qasjes graduale të zotit Bajden thonë se, kjo qasje, në fund të fundit, minon diplomacinë afatgjatë në disa mënyra: së pari, ngërthen një atmosferë zhgënjimi dhe mosbesimi midis zyrtarëve amerikanë dhe ukrainas dhe, së dyti, nuk u jep ukrainasve aftësitë që u nevojiten për ta detyruar zotin Putin të negociojë.
PĂ«rpjekjet pĂ«r tĂ« arritur njĂ« paqe tĂ« pranueshme duket se kanĂ« nxitur ish-NĂ«nsekretaren e Shtetit pĂ«r ĂĂ«shtjet Politike dhe njĂ« nga arkitektet kryesore tĂ« politikĂ«s sĂ« administratĂ«s Bajden pĂ«r RusinĂ«, Victoria Nuland, tĂ« komentojĂ« pĂ«r atĂ«, qĂ« Ă«shtĂ« ndoshta episodi mĂ« i mjegullt i kĂ«saj lufte: Bisedimet e paqes nĂ« Stamboll midis RusisĂ« dhe UkrainĂ«s, nĂ« prill tĂ« vitit 2022, qĂ« dallohen nga njĂ« mungesĂ« pothuajse e plotĂ« transparence diplomatike. Ajo pranon se nĂ« Stamboll u arrit njĂ« marrĂ«veshje nĂ« tryezĂ«, por fuqive perĂ«ndimore nuk u pĂ«lqyen kushtet, qĂ« do tĂ« kishin kufizuar arsenalin ushtarak tĂ« UkrainĂ«s, duke na lĂ«nĂ« tĂ« besojmĂ« se mbĂ«shtetĂ«sit e UkrainĂ«s, nĂ« fund tĂ« fundit, ndikuan pĂ«r tĂ« braktisur bisedimet e ndĂ«rmjetĂ«suara nga Turqia rreth njĂ« projekt-traktati, qĂ« do tâi jepte fund luftĂ«s nĂ« UkrainĂ«. Historia e plotĂ« e kĂ«saj intermexoje jetĂ«shkurtĂ«r diplomatike nuk ka gjasa tĂ« zbulohet deri pas luftĂ«s, pĂ«r shkak tĂ« ndjeshmĂ«risĂ« sĂ« dukshme politike qĂ« ngĂ«rthen. Por, njĂ« gjĂ« Ă«shtĂ« e qartĂ«: aktorĂ«t PerĂ«ndimorĂ«, qĂ« ishin caktuan si âgarantuesâ tĂ« sigurisĂ« sĂ« UkrainĂ«s, me gjasa europianĂ«, shprehĂ«n rezerva pĂ«r formatin e Stambollit.
/Gazeta Panorama
