Donald Trump do të kthehet në Shtëpinë e Bardhë pas katër vitesh, pasi ka premtuar veprime për çështjet që përfshijnë emigracionin, ekonominë, si dhe luftën në Ukrainë.
Ai duket se do të gëzojë mjaft mbështetje për axhendën e tij politike në Kongres, pasi partia e tij Republikane rifitoi kontrollin e Senatit.
Në fjalimin e tij të fitores, Trump u zotua: “Unë do të qeveris me një moto të thjeshtë: Premtime të bëra, premtime të mbajtura. Ne do t’i mbajmë premtimet tona.”
Por në disa raste, ai ka dhënë pak detaje se si mund t’i arrijë qëllimet e tij.
I pyetur në vitin 2023 nga Fox News nëse ai do të abuzonte me pushtetin e tij ose do të synonte kundërshtarët politikë, ai u përgjigj se nuk do ta bënte, përveç ditës së parë.
1) Deportimi i emigrantëve pa dokumente
Gjatë fushatës, Trump premtoi dëbimet masive më të mëdha të emigrantëve pa dokumente në historinë e SHBA. Ai gjithashtu u zotua të përfundojë ndërtimin e një muri në kufirin me Meksikën që filloi gjatë presidencës së tij të parë.
Numri i kalimeve në kufirin jugor të SHBA-së arriti nivele rekord në fund të vitit të kaluar gjatë administratës Biden-Harris, përpara se të binte në vitin 2024.
Ekspertët i kanë thënë BBC-së se dëbimet në shkallën e premtuar nga Trump do të përballen me sfida të mëdha ligjore dhe logjistike dhe mund të ngadalësojnë rritjen ekonomike.
2) Lëvizje në ekonomi, taksa dhe tarifa
Të dhënat e sondazheve kanë sugjeruar se ekonomia ishte një çështje kyçe për votuesit. Trump ka premtuar t’i japë fund inflacionit, i cili u rrit në nivele historike nën Presidentin Joe Biden përpara se të binte përsëri. Por fuqia e një presidenti për të ndikuar drejtpërdrejt mbi çmimet është e kufizuar.
Ai ka premtuar gjithashtu shkurtime gjithëpërfshirëse të taksave, duke zgjatur rregullimin e tij nga viti 2017. Ai ka propozuar që të bëhet pa taksa mbi të ardhurat, heqja e taksës për pagesat e sigurimeve shoqërore dhe rruajtjen e taksës së korporatës.
Ai ka propozuar tarifa të reja prej të paktën 10% për shumicën e mallrave të huaja, për të ulur deficitin tregtar. Importet nga Kina mund të kenë një tarifë shtesë prej 60%, tha ai. Disa ekonomistë kanë paralajmëruar se lëvizje të tilla mund të rrisin çmimet për konsumatorët.
3) Falja e disa protestuesve të 6 janarit
Trump ka thënë se do të lirojë disa nga të dënuarit për vepra penale gjatë trazirave në Uashington DC më 6 janar 2021, kur mbështetësit e tij sulmuan ndërtesën e Kapitolit në një përpjekje për të penguar fitoren zgjedhore të Joe Biden në 2020.
Ai ka punuar për të minimizuar rëndësinë e trazirave dhe për të riformuluar qindra mbështetës që u dënuan si të burgosur politikë. Ai vazhdon të thotë se shumë prej tyre janë të burgosur gabimisht, megjithëse ka pranuar se “dy prej tyre, me siguri kanë dalë jashtë kontrollit”.
4) Shkarkimi i këshilltarit special Jack Smith
Trump është zotuar të shkarkojë “brenda dy sekondave” nga marrja e detyrës, prokurorin veteran që drejton dy hetime penale kundër tij.
Prokurori i posaçëm Jack Smith ka paditur zotin Trump për përpjekjet e supozuara për të përmbysur zgjedhjet e vitit 2020 dhe për dokumente të klasifikuara.
Trump mohon çdo keqbërje dhe arriti të parandalojë që secili rast të dalë në gjyq përpara zgjedhjeve. Ai thotë se zoti Smith e ka nënshtruar atë në një “gjueti politike shtrigash”.
Trump do të kthehet në Shtëpinë e Bardhë si presidenti i parë me një dënim penal, pasi është shpallur fajtor në Nju Jork për falsifikimin e të dhënave të biznesit.
5) Fundi i luftës në Ukrainë
Trump ka kritikuar dhjetëra miliarda dollarë të shpenzuara nga SHBA për mbështetjen e Ukrainës në luftën e saj me Rusinë dhe është zotuar të përfundojë konfliktin “brenda 24 orëve” përmes një marrëveshjeje të negociuar.
Ai nuk ka thënë se çfarë mendon, e nëse njëra palë duhet të heqë dorë. Demokratët thonë se masa do të inkurajonte presidentin Vladimir Putin.
Trump dëshiron që SHBA të shkëputet nga konfliktet e huaja në përgjithësi. Lidhur me luftën në Gaza Trump është pozicionuar si një mbështetës i vendosur i Izraelit, por i ka kërkuar aleatit amerikan që t’i japë fund operacionit të tij.
Ai gjithashtu është zotuar t’i japë fund dhunës së lidhur në Liban, pa dhënë detaje të mëtejshme.
6) Asnjë ndalim i abortit
Kundër dëshirës së disa prej mbështetësve të tij, Trump tha gjatë debatit presidencial me Kamala Harris se ai nuk do të nënshkruante një ligj për ndalim kombëtar të abortit.
Në vitin 2022, e drejta kushtetuese mbarëkombëtare për abortin u rrëzua nga Gjykata e Lartë, e cila kishte një shumicë gjyqtarësh konservatorë pas presidencës së parë të Trump.
Të drejtat riprodhuese u bënë një temë kryesore e fushatës për Harris, dhe të gjitha shtetet miratuan masa për të mbrojtur ose zgjeruar të drejtat e abortit në ditën e votimit.
Vetë Trump ka thënë rregullisht se shtetet duhet të jenë të lira të vendosin ligjet e tyre për abortin, por u përpoq të gjente një mesazh të qëndrueshëm të tijin.
7) Rregullorja e klimës
Gjatë presidencës së tij të parë, Trump hoqi qindra mbrojtje mjedisore dhe e bëri Amerikën kombin e parë që u tërhoq nga marrëveshja e Parisit për klimën.
Këtë herë, përsëri është zotuar të shkurtojë rregulloret, veçanërisht si një mënyrë për të ndihmuar industrinë amerikane të makinave. Ai ka sulmuar vazhdimisht automjetet elektrike, duke premtuar se do të përmbysë objektivat e Bidenit duke inkurajuar kalimin në makina më të pastra.
Ai është zotuar të rrisë prodhimin e lëndëve djegëse fosile në SHBA, duke u zotuar se do të “shpojë, shpojë, shpojë” në ditën e parë në favor të burimeve të rinovueshme të energjisë si energjia e erës.
Ai dëshiron të hapë zona të tilla si shkretëtira e Arktikut për shpimet e naftës, të cilat ai argumenton se do të ulte kostot e energjisë, megjithëse analistët janë skeptikë.
