Kur Mark Rutte të transferohet në zyrën e tij në NATO, ai nuk pritet të ketë një periudhë të lehtë me drejtimin e aleancës më të madhe politiko-ushtarake në botë.
Fushata e kryeministrit holandez në largim për të qenë Sekretar i Përgjithshëm përfundoi të enjten kur ai siguroi mbështetjen e të 32 aleatëve të NATO-s. Kreu aktual, Jens Stoltenberg, do të japë dorëheqjen deri më 1 tetor.
Rutte, i cili ka drejtuar ekonominë e pestë më të madhe të BE-së për 14 vjet, vlerësohet gjerësisht si një ndërtues efektiv i konsensusit, duke treguar gjithashtu vendosmëri në mbështetjen e Ukrainës, duke përfshirë përpjekjet e fundit holandeze në trajnimin e pilotëve ukrainas për të fluturuar me avionë luftarakë F-16.
Por edhe për një politikan me përvojë, kapitulli tjetër i karrierës politike të Rutte nuk do të jetë një “shëtitje në park”. Këtu janë pesë sfidat kryesore me të cilat ai do të duhet të përballet.
1. Rikthimi i mundshëm i Donald Trump
Katër javë pasi Rutte fillon punën e tij të re, amerikanët shkojnë në votime dhe mund të rizgjedhin Donald Trump, një skeptik të deklaruar të NATO-s.
Në gjurmët e fushatës, Trump ka kërcënuar se do të shkurtojë ndihmën e SHBA për Ukrainën nëse ai kthehet në Shtëpinë e Bardhë. Nëse ai vazhdon, kjo mund t’i japë një goditje të rëndë besueshmërisë së aleatëve të NATO-s për të ndihmuar Ukrainën të mbrohet kundër Rusisë, duke pasur parasysh se SHBA ka qenë deri tani donatori më i madh i ndihmës ushtarake për Kievin.
Vendet e NATO-s vitin e kaluar premtuan se “do të jenë në gjendje t’i bëjnë një ftesë Ukrainës për t’u bashkuar me aleancën kur aleatët të bien dakord dhe të plotësohen kushtet”.
Megjithatë, duke gjykuar nga karakterizimi i fundit i Trump për presidentin e Ukrainës Volodymyr Zelenskyy, ky angazhim duket i lëkundshëm.
2. Sulmi dimëror i Putinit në Ukrainë
Sapo Rutte të hyjë në detyrë, Ukraina do ta thërrasë atë për ndihmë me afrimin e dimrit.
Gjatë muajve të fundit, Rusia ka shtuar sulmet kundër termocentraleve dhe digave të Ukrainës – infrastrukturë që kërkon muaj, nëse jo vite për t’u riparuar plotësisht. Gjatë dimrit të parë të kohës së luftës, midis 2022 dhe 2023, rrjeti elektrik i Ukrainës u sulmua rëndë.
Çelësi, thotë shefi në largim i NATO-s, Stoltenberg, qëndron në më shumë sisteme të mbrojtjes ajrore që mund të mbrojnë furnizuesit e energjisë, si dhe stafin e mirëmbajtjes që punon për riparimin e objekteve të dëmtuara.
3. Detyrimi i anëtarëve të NATO-s për të paguar
NATO-ja këtë javë festoi një numër rekord të aleatëve që arritën objektivin prej 2% të PBB-së për shpenzimet e mbrojtjes — 23. Në të vërtetë, Holanda sapo e kaloi atë prag këtë vit pas vitesh të tëra që dështoi.
Por kjo do të thotë se një e treta e aleancës ende nuk po arrin në objektiv, pavarësisht se e bëri atë premtim 10 vjet më parë. Kombet e Evropës Jugore janë ndër shkelësit më të mëdhenj.
Në Itali, vlerësimet e vitit 2024 shohin një rënie të lehtë nga 1.5 përqind tashmë e ulët vitin e kaluar. Spanja do të shpenzojë vetëm 1.28 për qind këtë vit. Fqinja e saj Portugalia alokoi 1.55 për qind.
4. Ankesat e krahut lindor
Vendet në kufi me Rusinë nuk janë tifozët më të mëdhenj të Rutte.
Ata ishin të zemëruar për shpenzimet e ulëta të mbrojtjes holandeze dhe janë veçanërisht të mërzitur që roli kryesor në NATO i ka shkuar gjithmonë një evropiane perëndimore ose veriore, edhe pse vendet e krahut lindor kanë qenë në aleancë për një çerek shekulli.
Kryeministrja e Estonisë Kaja Kallas nuk hyri në garën për postet e larta të NATO-s pasi iu tha se nuk do të merrte mbështetjen e vendeve si SHBA, Franca dhe Gjermania. Ata kishin frikë se emërimi i saj do të shihej nga Moska si një përshkallëzim i armiqësive. Presidenti i Rumanisë Klaus Iohannis, i cili kandidoi për këtë detyrë, pati vetëm Hungarinë si mbështetëse.
Vendet e krahut lindor tani ka të ngjarë të kërkojnë përfaqësim më të mirë në nivelin dytësor të NATO-s: pozicionin e zëvendëssekretarit të përgjithshëm (DSG) dhe postet e ndryshme të ndihmës sekretarit të përgjithshëm.
5. Udhëheqësit Putindashës të Evropës
Nuk është vetëm Trump që Rutte duhet ta bindë për ta mbajtur NATO-n gjallë dhe mirë. Në të gjithë Evropën, partitë e së djathtës ekstreme skeptike ndaj NATO-s dhe Putin-dashëse po lulëzojnë.
Franca, për shembull, është në prag të një zgjedhjeje parlamentare që mund të shohë fitime të mëdha për National Rally të ekstremit të djathtë.
Rutte, natyrisht, e di shumë mirë këtë histori. Në një farë mënyre, ai filloi të konsideronte postin kryesor të NATO-s kur u bë e qartë se Partia e tij Popullore e qendrës së djathtë për Liri dhe Demokraci do të humbiste zgjedhjet holandeze ndaj Partisë së ekstremit të djathtë për Lirinë e Geert Wilders, gjë që ndodhi.
Wilders, i pyetur vitin e kaluar në lidhje me pikëpamjen e tij për liderin rus Vladimir Putin, i tha gazetës ruse RT: “Unë e duartrokas atë siç duartrokas zotin Trump për të qenë udhëheqës, të cilët qëndrojnë atje në emër të popullit rus dhe amerikan.”
Grupi Balkanweb
Burimi informacionit @BalkanWeb: Lexo me shume ne : Bota Sot News botasot.co
