Saturday, August 31, 2024
Latest:
Bota

Pas 500 vitesh, Zvicra braktis neutralitetin e saj

dsaadmin
pas 500 vitesh zvicra braktis neutralitetin e saj
pas 500 vitesh zvicra braktis neutralitetin e saj

Vendi i Vilhelm Telit i afrohet NATO-s dhe BE-sĂ« nĂ«n kĂ«rcĂ«nimin e Putinit – Zbulon artikulli i Politico

“Zvicra nuk dĂ«shiron tĂ« pĂ«rfshihet nĂ« luftĂ«ra, por i pĂ«lqen tĂ« fitojĂ« para. PĂ«rplasja midis kĂ«tyre vlerave – si dhe shqetĂ«simet se presidenti rus Vladimir Putin pĂ«rbĂ«n njĂ« kĂ«rcĂ«nim pĂ«r tĂ« gjithĂ« EvropĂ«n – po e shtyn vendin tĂ« rimendojĂ« doktrinĂ«n e tij mbrojtĂ«se. KĂ«shtu raporton Politico nĂ« artikullin e sotĂ«m (30/8) pĂ«r qĂ«ndrimin e vendit tĂ« Vilhem Telit nĂ« lidhje me konfliktin mes UkrainĂ«s dhe RusisĂ«.

Media e njohur amerikane vazhdon me njĂ« analizĂ« tĂ« gjerĂ« tĂ« arsyetimit nĂ« fjalĂ«, duke raportuar: NĂ« njĂ« raport bombĂ« tĂ« publikuar tĂ« enjten, njĂ« grup ekspertĂ«sh i rekomandojnĂ« qeverisĂ« qĂ« vendi, i cili ka qenĂ« neutral qĂ« nga viti 1515, tĂ« punojĂ« drejt njĂ« ” aftĂ«sie tĂ« pĂ«rbashkĂ«t tĂ« mbrojtjes me BE-nĂ« dhe NATO-n.”

“QĂ« nga fillimi i sulmit rus ndaj UkrainĂ«s, neutraliteti Ă«shtĂ« bĂ«rĂ« sĂ«rish objekt i debatit politik, brenda dhe jashtĂ« vendit. Presioni ndaj ZvicrĂ«s pĂ«r tĂ« sqaruar pozicionin e saj po rritet”, thuhet nĂ« raport, duke bĂ«rĂ« thirrje pĂ«r njĂ« “rishikim” tĂ« politikĂ«s sĂ« saj tĂ« neutralitetit.

Një nga faktorët e shumtë është se si neutraliteti i Zvicrës ka ndikuar në shitjet e armëve. Një tjetër është mënyra më e mirë për të mbrojtur një vend të rrethuar nga dy blloqe ku nuk i përket (d.m.th. Ukraina). Përmbysja e mundshme politike është një tjetër shenjë se si pushtimi i plotë i Ukrainës nga Rusia në vitin 2022 po ndryshon peizazhin e sigurisë së Evropës. Sulmi i paprovokuar bëri që Suedia dhe Finlanda të braktisin neutralitetin e tyre dhe të bashkohen me NATO-n.

EkspertĂ«t qĂ« pĂ«rgatitĂ«n raportin – duke pĂ«rfshirĂ« diplomatĂ«, zyrtarĂ« tĂ« lartĂ«, ish kreun e ushtrisĂ« zvicerane dhe Uolfgang Isinger, ish-drejtor i KonferencĂ«s sĂ« SigurisĂ« sĂ« Mynihut – ia dorĂ«zuan gjetjet e tyre Ministres zvicerane tĂ« Mbrojtjes dhe SigurisĂ«, Viola Amherd, e cila Ă«shtĂ« gjithashtu presidente e konfederatĂ«s zvicerane pĂ«r vitin 2024. Rekomandimet do tĂ« ndikojnĂ« nĂ« strategjinĂ« e sigurisĂ« sĂ« ZvicrĂ«s pĂ«r vitin 2025.

Eksportet e armëve

Eksportet zvicerane tĂ« armĂ«ve ranĂ« me 27% vitin e kaluar nĂ« mĂ« pak se 700 milionĂ« franga zvicerane (746 milionĂ« euro) krahasuar me vitin 2022 – pĂ«r shkak tĂ« rregulloreve tĂ« rrepta tĂ« eksportit tĂ« armĂ«ve dhe pĂ«rfundimit tĂ« blerjeve tĂ« mbrojtjes ajrore nga Katari tĂ« lidhur me organizimin e KupĂ«s sĂ« BotĂ«s 2022.

Berna ua ndalon shitjen e armĂ«ve vendeve nĂ« luftĂ« dhe kjo ka pasur njĂ« ndikim tĂ« madh nĂ« marrĂ«dhĂ«niet me vendet e tjera qĂ« duan tĂ« dĂ«rgojnĂ« armĂ« nĂ« UkrainĂ«, tĂ« cilat mund tĂ« pĂ«rfshijnĂ« komponentĂ« zviceranĂ«. “Ndalimi i rieksportit duhet tĂ« hiqet,” u kĂ«rkon zyrtarĂ«ve raporti.

Zvicra ka bllokuar dĂ«rgimin e armĂ«ve dhe municioneve nĂ« UkrainĂ« nga disa vende evropiane. U deshĂ«n muaj tĂ« tĂ«rĂ« lobimi qĂ« Zvicra tĂ« pranonte tĂ« dĂ«rgonte tanke tĂ« tepĂ«rta Leopard nĂ« Gjermani pĂ«r tĂ« zĂ«vendĂ«suar ato tĂ« dĂ«rguara nĂ« UkrainĂ«. Refuzimi i saj pĂ«r tĂ« lejuar dĂ«rgimin e municioneve tĂ« prodhimit zviceran nĂ« stoqet e GjermanisĂ« pĂ«r t’u dĂ«rguar nĂ« UkrainĂ«, ndihmoi industrinĂ« gjermane tĂ« armĂ«ve Rheinmetall tĂ« rriste prodhimin e municioneve nĂ« Gjermani.

Ekspertët duan gjithashtu të forcojnë industrinë zvicerane të armëve duke forcuar politikat kundërbalancuese dhe duke fituar akses në programet e armatimit të BE-së dhe NATO-s.

FjalitĂ« “shpĂ«rthyese”.

Raporti ishte i diskutueshĂ«m edhe para se tĂ« bĂ«hej publik, me partitĂ« opozitare qĂ« akuzuan Amherd se kishte emĂ«ruar kryesisht “simpatizantĂ«t dhe besimtarĂ«t e BE” nĂ« panelin e ekspertĂ«ve. Ka tĂ« ngjarĂ« tĂ« hasĂ« rezistencĂ« nĂ« parlamentin zviceran, veçanĂ«risht nga partitĂ« pacifiste tĂ« sĂ« MajtĂ«s dhe tĂ« djathtĂ«s ekstreme nacionaliste. Amherd Ă«shtĂ« tashmĂ« nĂ«n kritika pĂ«r lidhjet gjithnjĂ« e mĂ« tĂ« ngushta tĂ« vendit me NATO-n.

“Raporti e bĂ«n tĂ« qartĂ« se Zvicra Ă«shtĂ« njĂ« vend perĂ«ndimor dhe pĂ«r kĂ«tĂ« arsye mbĂ«shtet vlerat perĂ«ndimore,” tha Jean-Marc Ricli, kreu i QendrĂ«s sĂ« Politikave tĂ« SigurisĂ« me bazĂ« nĂ« GjenevĂ« pĂ«r rreziqet globale dhe ato nĂ« zhvillim. MegjithatĂ«, “thirrjet pĂ«r rritje tĂ« bashkĂ«punimit ushtarak me NATO-n dhe BE-nĂ« ka tĂ« ngjarĂ« tĂ« shkaktojnĂ« shumĂ« debate brenda ZvicrĂ«s,” shtoi ai, duke rĂ«nĂ« dakord me vlerĂ«simet se raporti Ă«shtĂ« potencialisht “shpĂ«rthyes” nĂ« vend.

EkspertĂ«t nuk sugjerojnĂ« qĂ« Zvicra tĂ« heqĂ« plotĂ«sisht neutralitetin e saj dhe tĂ« bashkohet me NATO-n, por po kĂ«rkojnĂ« lidhje mĂ« tĂ« thella me aleancĂ«n ushtarake dhe BE-nĂ« pĂ«r trajnime tĂ« pĂ«rbashkĂ«ta, mbrojtje kundĂ«r raketave balistike dhe stĂ«rvitje dypalĂ«she dhe shumĂ«palĂ«she. Raporti kĂ«rkon gjithashtu qĂ« shpenzimet ushtarake tĂ« arrijnĂ« nĂ« 1% tĂ« PBB-sĂ« deri nĂ« vitin 2030. Zvicra aktualisht shpenzon vetĂ«m 0.76% tĂ« PBB-sĂ« pĂ«r mbrojtjen – shumĂ« mĂ« pak se çdo anĂ«tar i NATO-s, pĂ«rveç IslandĂ«s, e cila nuk ka ushtri.

NdĂ«rsa njĂ« pushtim i ZvicrĂ«s nuk ka gjasa, vendi Ă«shtĂ« tashmĂ« njĂ« objektiv i luftĂ«s hibride, duke pĂ«rfshirĂ« dezinformimin, spiunazhin dhe sulmet kibernetike, sipas raportit. EkspertĂ«t rekomandojnĂ« kalimin nĂ« “mbrojtje globale”, qĂ« do tĂ« thotĂ« pĂ«rgatitjen e tĂ« gjithĂ« shoqĂ«risĂ« – jo vetĂ«m ushtrisĂ« – pĂ«r njĂ« konflikt tĂ« mundshĂ«m.

Miq të mirë me BE-në dhe NATO-n

NĂ« muajt e fundit, KĂ«shilli Federal i ZvicrĂ«s, i cili drejton vendin, ka sinjalizuar gatishmĂ«rinĂ« e vendit pĂ«r tĂ« forcuar lidhjet me NATO-n dhe BE-nĂ« pĂ«r sigurinĂ« dhe mbrojtjen. TĂ« mĂ«rkurĂ«n, njĂ« delegacion zviceran udhĂ«toi nĂ« Luksemburg pĂ«r t’u takuar me AgjencinĂ« e Furnizimit dhe MbĂ«shtetjes sĂ« NATO-s (NSPA). NjĂ« nga objektivat e takimit ishte vlerĂ«simi i sinergjive tĂ« mundshme dhe mundĂ«sive pĂ«r bashkĂ«punim me AgjencinĂ«.

Në fillim të këtij muaji, këshilli federal miratoi gjithashtu pjesëmarrjen në dy nga projektet e Bashkëpunimit të Strukturuar të Përhershëm (PESCO) të BE-së, një mbi lëvizshmërinë ushtarake që synon lehtësimin e tranzitit ndërkufitar dhe një tjetër për mbrojtjen kibernetike.

Sipas Riclit, Zvicra dĂ«shiron tĂ« provojĂ« se “luan rolin e saj” nĂ« rast se vendi neutral ka nevojĂ« pĂ«r ndihmĂ« ushtarake nga vendet e BE-sĂ« ose NATO-s. “Ekziston njĂ« element i reputacionit tĂ« ZvicrĂ«s si potencialisht njĂ« “kalorĂ«s i vetmuar” qĂ« nuk bashkĂ«punon me shtetet evropiane,” tha ai. “NĂ«se dĂ«shiron tĂ« pĂ«rfitojĂ« nga ndihma e partnerĂ«ve tĂ« saj evropianĂ«, duhet tĂ« kthejĂ« diçka”.

(balkanweb)

PĂ«r t’u bĂ«rĂ« pjesĂ« e grupit “Balkanweb” mjafton tĂ« klikoni: Join Group dhe kĂ«rkesa do t’ju aprovohet menjĂ«herĂ«.
Grupi Balkanweb

Burimi informacionit @BalkanWeb: Lexo me shume ne : Bota Sot News botasot.co

Similar Posts