NĂ« ShqipĂ«ri, pĂ«rvojat e studentĂ«ve qĂ« jetojnĂ« nĂ« konvikte mbeten tĂ« fshehura pas keqkuptimeve, paragjykimeve dhe stereotipeve qĂ« shĂ«njestrojnĂ« kryesisht vajzat. NĂ«pĂ«rmjet dĂ«shmive personale, studente dhe ish-studente qĂ« kanĂ« jetuar nĂ« konvikt, rrefejnĂ« sfidat me tĂ« cilat pĂ«rballen, qĂ« nga stigmatizimi social, gjuha e urrejtjes e deri te pasojat qĂ« sjell fenomeni, si shqetĂ«simet me karakter psikologjik. Ky artikull synon tĂ« shpalosĂ« realitetin me tĂ« cilin pĂ«rballen vajzat qĂ« etiketohen me termin âkonviktoreâ dhe opinionin e ekspertĂ«ve pĂ«r ta refuzuar kĂ«tĂ« fenomen.
Osman Stafa
âPĂ«r tĂ« bĂ«rĂ« njĂ« jetĂ« tĂ« shthurur, nuk Ă«shtĂ« nevoja tĂ« qĂ«ndrosh nĂ« konvikt, madje kam pĂ«rshtypjen se konvikti e privon pak âmbarĂ«vajtjenâ e jetesĂ«s sĂ« shthururâ, i pĂ«rgjigjet Emanuela tĂ« gjithĂ« atyre qĂ« me fjalĂ«n âkonviktoreâ nĂ«nkuptojnĂ« njĂ« vajzĂ« tĂ« pakontrolluar.
22-vjeçarja merr njĂ« ton serioz dhe tĂ« indinjuar kur flet pĂ«r kĂ«tĂ« fenomen, duke shpjeguar se âkonviktoreâ nuk ka asnjĂ« kuptim tjetĂ«r, veçse njĂ« person qĂ« banon nĂ« kĂ«tĂ« institucion.
NĂ« VlorĂ«, siç rrĂ«fen Besarta, nĂ« mes tĂ« klasĂ«s njĂ« pedagoge e gjuhĂ«ve tĂ« huaja iu drejtua me pyetjen: âE di ti Besarta si i quajmĂ« ne kĂ«to tĂ« konviktit tĂ« Fakultetit tĂ« InfermerisĂ« VlorĂ«? Ăunat tanĂ« thonĂ«: -Po dalim njĂ«herĂ« nga pulariaâ. NĂ« dy dekadat e fundit, tregojnĂ« studentet, po merr pĂ«rmasa shqetĂ«suese njĂ« fenomen i cili i etiketon konviktoret si tĂ« papastra, tĂ« paushqyera, tĂ« shthurura, lehtĂ«sisht tĂ« arritshme seksualisht, duke i paragjykuar, bullizuar dhe nxitur gjuhĂ«n e urrjetjes ndaj tyre.
Këtë e konfirmon edhe psikologia dhe pedagogia Lenida Halilaj, kur shpjegon se me zhvillimin e bizneseve dhe mosarritjen e një niveli optimal të ardhurash nga ky komunitet, grupe të caktuara filluan të bëjnë ndarje të tilla. Sipas Halilajt, këto dallime janë ekzibicioniste, vetëm e vetëm për të marrë emocione apo reagim nga të tjerët, duke shfaqur luksin.
Suela, njĂ« vajzĂ« nga Korça, e cila ka jetuar disa vite nĂ« konviktin e Qytetit âStudentiâ nĂ« TiranĂ« tregon: âPĂ«r arsye ekonomike kam jetuar nĂ« konvikt. Me konviktore nĂ«nkuptonin njĂ« njĂ«ri tĂ« palarĂ«, njĂ« njeri qĂ« sâdinte tĂ« vishej, njĂ« njeri qĂ« nuk dilte pĂ«r dreka e darka TiranĂ«s, njĂ« njeri qĂ« çdokush mund ta shfrytĂ«zonte seksualishtâ.
NjĂ«herĂ« qĂ« ajo tentoi tĂ« fliste me studentĂ«t qĂ« e etiketonin si âkonviktoreâ, mori si pĂ«rgjigje mbrapsht: âIk mi ti je njĂ« konviktore, mâtrego ti mua qytetarinĂ«â.
Presioni qĂ« shumĂ« vajza pĂ«rjetojnĂ« nga ky fenomen i pĂ«rhapur, ka detyruar shumĂ« prej tyre tĂ« lĂ«nĂ« konviktin dhe tĂ« jetojnĂ« nĂ« shtĂ«pi me qira, vetĂ«m e vetĂ«m pĂ«r tâi shpĂ«tuar gjuhĂ«s sĂ« urrjetjes, bullizimit dhe ofendimeve.
Anisa nga PĂ«rmeti, e cila sot jeton jashtĂ« ShqipĂ«risĂ«, tregon: âNdonjĂ«herĂ« ajo situatĂ« ishte mbytĂ«se, se, pĂ«rpos stresit, mĂ«rzisĂ« dhe mungesĂ«s sĂ« familjes, duhet tĂ« kaloje pjesĂ«n mĂ« tĂ« madhe tĂ« kohĂ«s me ânjerĂ«zâ qĂ« tĂ« ofendonin.â
âUa u bĂ« kjo nga PĂ«rmeti tĂ« na tregojĂ« ne si mĂ«sohet, kjo konviktorja!â, â ishte fjalia qĂ« asaj i pĂ«rplasej nĂ« fytyrĂ«.
âNuk qĂ«ndorva nĂ« konvikt as 5 muaj pĂ«r tâi shpĂ«tuar kĂ«tyre epiteve tĂ« shĂ«mtuara.â, â pĂ«rfundon Anisa.
Anjeza është nga Burreli. Ajo tregon se është përballur me shumë situata dhe probleme të këtij lloji në konviktin ku jetonte.
âNjĂ« hall ishte tâi pĂ«rgjigjeshe me âjoâ njĂ« ngacmimi tĂ« njĂ« djali dhe hall tĂ« mos i pĂ«rgjigjeshe. NĂ«se nuk ia prisje shkurt, do tĂ« ta merrte si dakordĂ«si me ngacmimet, po tâi pĂ«rgjigjeshe âjoâ, tĂ« kthehej: âO konviktore, po tâgjith iu kapin me nji dhall e byrek me gjizâ.
Psikologia Halilaj komenton këtë situatë:
âAsocimi me mungesĂ«n e pastĂ«rtisĂ« apo jetĂ«s seksuale qĂ« Ă«shtĂ« i turpshĂ«m, zakonisht vjen nga stereotipat e krijuar nĂ« shoqĂ«ri prej vitesh, stereotipa krahinorĂ«, gjinorĂ« etj.â
Ajo shton se shoqëria jonë ka krijuar disa skema vlerësimi të njerëzve, duke përfshirë statusin socio-ekonomik, vendin e punës, zonën e banimit, grupin ku aderojnë.
Marsela, studente nga Vlora tregon se ka edhe pedagogĂ« tĂ« rreshtuar me ata qĂ« ushqejnĂ« gjuhĂ« urrejtjeje, duke iu drejtuar nĂ« mes tĂ« auditorit: âPo ça me ju pyt juve tĂ« shkretave, ju nĂ« konvikt a patĂ«t ujĂ« pĂ«r tâu larĂ« tĂ« paktĂ«n?â ose âA sâdoli ndonjĂ« çun pĂ«r tâju shĂ«tit pak edhe juve?â.
âMĂ« Ă«shtĂ« bĂ«rĂ« zemra malâ, â vijon Marsela ânĂ« mes tĂ« asaj errĂ«sirĂ«s psikologjike, kur njĂ« pedagoge e cila kishte qĂ«nĂ« vetĂ« konviktore ia ktheu reston bullizuesve dhe ofenduesve tĂ« klasĂ«s, duke u shprehur: âMĂ« vjen keq qĂ« ju qĂ« jetoni me prindĂ«rit nuk provoni jetĂ«n e konviktit. Ajo Ă«shtĂ« njĂ« eksperiencĂ« e mrekullueshme, e cila tĂ« rrit, tĂ« bĂ«n tĂ« ndash tĂ« mirĂ«n nga e keqja, tĂ« duhurĂ«n nga e gabuara, tĂ« moralshmen nga imoraljaâ.
Psikologia Lenida Halilaj shpjegon se si ndikon etiketimi âkonviktoreâ tek njĂ« studente. âBullizmi qĂ« lidhet me kushtet ekonomike apo tĂ« jetesĂ«s, i vĂ« personat para njĂ« dileme absurde. Nga njĂ«ra anĂ« pĂ«rballen me etiketime negative, qĂ« nuk bazohen nĂ« cilĂ«si karakteri apo sjellje, ndĂ«rkohĂ« qĂ« janĂ« duke punuar pĂ«r zhvillimin e identitetit tĂ« tyre, socializimit dhe identifikimit nĂ« njĂ« qytet tĂ« ri dhe larg familjes. Zakonisht bullizmi shoqĂ«rohet me vetĂ«-izolim, ulje tĂ« vetĂ«vlerĂ«simit, ndjenja faji tĂ« brendĂ«suara nga komentet e tĂ« tjerĂ«ve, disociim (shkĂ«putje nga mendimet, ndjenjat ose sensi i identitetit), por edhe agresivitetâ.
Ajo shton gjithashtu se viktimat e kĂ«tyre etiketimeve, nĂ«se vuajnĂ« rĂ«ndesĂ« tĂ« fortĂ« psikologjike, duhet tĂ« kĂ«rkojnĂ« ndihmĂ«n e psikologut. âShumĂ« prej viktimave mund tĂ« zhvillojnĂ« ankth social, i cili mund tâi izolojĂ« nga bashkĂ«moshatarĂ«t, por edhe tâi ulĂ« performancĂ«n nĂ« shkollĂ«, pasi do shmangin punĂ«n nĂ« grup, prezantimet para auditorit, diskutimet nĂ« leksion/seminar etjâ.
Pedagogia Halilaj thotë se ky fenomen nuk mund të zgjidhet duke marrë masa sporadike, por kërkohet nxitja e një fushate ndërgjegjësimi mbi bullizmin, format e tij dhe pasojat që sjell. Ajo këshillon dhe është e mendimit se duhet të punohet individualisht me viktimat e bullizmit, prandaj shprehet se prania e psikologëve në godinat e konvikteve duhet stimuluar dhe shtuar.
Ndërsa shoqëria kërkon të ndërgjegjësohet për fenomenin e bullizmit të të etiketuarave si konviktore, është koha që institucionet arsimore të marrin masa të nevojshme për të mbrojtur dhe ndihmuar të rinjtë në këto mjedise.
Shënim: Personazhet e mësipërm nuk kanë dashur të identifikohen me fotografi të tyre apo me emrat realë, nisur edhe nga e shkuara e tyre, kur kanë qenë bullizuar dhe ofenduar prej faktit që kanë jetuar në konvikt.
Ky shkrim Ă«shtĂ« realizuar si pjesĂ« e projektit âThuaj po dashurisĂ«, jo gjuhĂ«s sĂ« urrejtjesâ, mbĂ«shtetur nga iniciativa rajonale e Agjencive tĂ« Kombeve tĂ« Bashkuara âTĂ« rinjtĂ« pĂ«r pĂ«rfshirje, barazi dhe besimâ, financuar nga Fondi i Kombeve tĂ« Bashkuara pĂ«r Paqen. NĂ« ShqipĂ«ri kjo iniciativĂ« zbatohet nga zyrat lokale tĂ« UNFPA dhe UNDP.
Pikëpamjet e shprehura këtu janë përgjegjësi e autorit dhe nuk shprehin domosdoshmërisht ato të Fondit të Kombeve të Bashkuara për Paqen , UNDP-së apo UNFPA-së.
Grupi Balkanweb
Burimi informacionit @BalkanWeb: Lexo me shume ne : Bota Sot News botasot.co
